Rezerwaty przyrody

Rezerwat przyrody to jedna z obszarowych form ochrony przyrody możliwa do powołania na mocy Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 55).

„Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi”.

Na terenie Krzczonowskiego utworzono trzy rezerwaty przyrody: „Las Królewski”, „Chmiel" oraz „Olszanka”.

Rezerwat przyrody „Las Królewski”

Rezerwat przyrody „Las Królewski” utworzony został w 1997 roku na podstawie Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 lipca 1997 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z 1997 r. Nr 56, poz. 540). Jego powierzchnia obejmuje 48,64 ha, co czyni go największym rezerwatem na terenie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego. Jest rezerwatem fitocenotycznym. Celem jego ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zbiorowisk rzadkich roślin kserotermicznych oraz wielogatunkowych drzewostanów o charakterze naturalnym. Las na terenie rezerwatu to głównie grąd z domieszką sosny (Pinus L.), modrzewia (Larix Mill.) i świerku (Picea A. Dietrich). Znajduje się tu także nisza źródliskowa z niewielkim ciekiem wodnym i zbiornikiem; miejsce to nazywane jest „Śmierdzącym Źródełkiem”. Możemy tu także spotkać zbiorowiska kserotermiczne, a wśród nich zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris L.), powojnik prosty (Clematis recta L.) czy oman wąskolistny (Inula ensifolia L.). Najcenniejszy obiektem przyrodniczym znajdującym się na terenie rezerwatu jest płat cieszynianki wiosennej (Hacquetia epipactis (Scop.) DC.), która występuje tu na jednym z kilku stanowisk w kraju, jest także symbolem Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego. Przez obszar rezerwatu prowadzi jedyna oznakowana ścieżka przyrodnicza na terenie parku.

Rezerwat swoim zasięgiem obejmuje strome zbocza po prawej stronie rzeki Radomirki, okolice „Śmierdzącego Źródełka” i zalesioną część Łysej Góry. To najlepiej zachowany i najbardziej atrakcyjny przyrodniczo rezerwat przyrody znajdujący się na terenie parku. Jest on pozostałością naturalnego kompleksu leśnego, który jeszcze na początku XIX wieku pokrywał znaczne obszary Wyniosłości Giełczewskiej. Pozostała część lasu ocalała z uwagi na silne urzeźbienie terenu, a tym samym niewielką przydatność rolniczą. Skałami macierzystymi gleb są utwory lessowe i margle kredowe. Największą powierzchnię zajmują gleby płowe, znacznie mniejszą brunatne, rędziny, czarne ziemie i gleby napływowe. Na terenie parku spotkać można ssaki charakterystyczne dla Wyżyny Lubelskiej: jeże (Erinaceus) , ryjówki aksamitne (Sorex araneus), kuny (Martes), lisy (Vulpes vulpes), borsuki (Meles meles) i drobne gryzonie: mysz leśną (Apodemus flavicollis), orzesznicę (Muscardinus avellanarius), nornicę rudą (Myodes glareolus), czy też badylarkę (Micromys). Na polach i w zagajnikach występują zające (Lepus europaeus). Z kopytnych spotykane są tu sarny (Capreolus), dziki (Sus scrofa), a coraz częściej łosie (Alces alces) oraz jelenie (Cervus elaphus).

Rezerwat przyrody "Las Królewski" - pokaż na portalu Geoserwis GDOŚ

Rezerwat przyrody „Olszanka”

Rezerwat przyrody „Olszanka” został utworzony w 1983 roku na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 22 kwietnia 1983 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M. P. z 1983 r. Nr 16, poz. 91). Powierzchnią obejmuje 8,75 ha i jest najmniejszym rezerwatem na terenie parku. Jest rezerwatem fitocenotycznym, powstałym aby chronić zachowany starodrzew dębowy z domieszką grabu (Carpinus L.) i sosny (Pinus L.) oraz wieloma chronionymi gatunkami roślin w runie. Jego struktura roślinności podobna jest do rezerwatu „Chmiel”, z którym sąsiaduje w bliskiej odległości. Na jego terenie znajduje się grupa kilkunastu sędziwych buków będących reliktem zbiorowiska buczyny (Fagion sylvaticae). Runo rezerwatu jest bardzo bogate. Występują w nim między innymi: gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis (L.)L.C.M.Rich), miodownik melisowaty (Melittis melissophyllum L.), lilia złotogłów (Lilium martagon L), podkolan biały (Platanthera bifolia (L.) Rich.), podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha (Custer) Rchb.), czerniec gronkowy (Actaea spicata L.), zerwa kłosowa (Actaea spicata L.), jaskier kosmaty (Ranunculus lanuginosus L.). Fragmenty rezerwatu znajdują się na zboczach wzgórz ostańców o ekspozycji południowo-zachodniej i północno-wschodniej, których kąt nachylenia wynosi około 5°.

Rezerwat przyrody "Olszanka" - pokaż na portalu Geoserwis GDOŚ

Rezerwat przyrody „Chmiel”

Rezerwat przyrody „Chmiel” powstał w 1983 roku na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 7 października 1967 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z 1967 r. Nr 61, poz. 289). Jego powierzchnia obejmuje 25,7 ha, utworzony został w celu ochrony starego naturalnego grądu z licznymi pomnikowymi okazami dębu szypułkowego (Quercus robur L.) o wieku około 200 lat. Ponadto posiada on bardzo bogate runo, występują w nim między innymi: podkolan biały (Platanthera bifolia (L.), podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha (Custer) Rchb.), gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis (L.)L.C.M.Rich), miodownik melisowaty (Melittis melissophyllum L.), lilia złotogłów (Lilium martagon L), rutewka orlikolistna (Thalictrum aquilegiifolium L.) oraz wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.). Rezerwat uważany jest za naturalne stanowisko buka (Fagus L.) najdalej wysunięte na północny-wschód. Klimat, który tworzy starodrzew w rezerwacie możemy porównać do charakteru puszczy. W skład obszaru rezerwatu wchodzą zbocza rozległego wzniesienia o wysokości 265 m n.p.m. opadające w kierunku wschodnim i południowym.

Rezerwat przyrody "Chmiel" - pokaż na portalu Geoserwis GDOŚ