Młyny

Na terenie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego znajdują się 3 młyny wodne. Młyny wodne wykorzystywano do przemiału ziarna na mąkę i kaszę. Były poruszane za pomocą koła wodnego lub turbiny wodnej, wznoszono je nad rzekami i za ich pomocą "napędzano".

MŁYN W WYGNANOWICACH

Jednym z nich jest drewniany młyn wodny w Wygnanowicach, pochodzący z początku XX w., usytuowany nad rzeką Giełczwią. Aż do roku 2015 był użytkowany.

MŁYN W CZĘSTOBOROWICACH

Młyn wodny w Częstoborowicach to drewniany obiekt, wybudowany jako wierna kopia młyna z XIX w. ze wsi Bazar. Znajduje się w malowniczym zakątku wsi Częstoborowice nad rzeką Giełczew, otoczony stawami, które obecnie są w posiadaniu prywatnych właścicieli. Wspaniale komponuje się ze zróżnicowanym terenem wsi. Okoliczni mieszkańcy twierdzą, że istnieje od przeszło stu lat. Młyn aktualnie jest własnością prywatną, od 1998 r. pozostaje nieużytkowany.

MŁYN W KRZCZONOWIE-SOŁTYSACH

Drewniano-murowany młyn znajdujący się w miejscowości Krzczonów-Sołtysy nad rzeką Radomirką.

Podobną rolę jak młyny wodne pełniły liczne niegdyś na terenie Parku młyny wiatrowe.

Ostatni istniejący (a raczej jego resztki) wiatrak typu koźlak zlokalizowany jest we wsi Żuków.

Na podstawie map taktycznych Wojskowego Instytutu Geograficznego iż na terenie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego (wraz z otuliną) istniało ok. 30 młynów wiatrowych pospolicie zwanych wiatrakami. W niektórych miejscowościach było ich po kilka. Na przykład w Żukowie – 3, podobnie i w Sobieskiej Woli Drugiej – również 3, w Olszance 2, zaś w obu Piotrkowach (Pierwszym i Drugim) – łącznie aż 5. Należy przypuszczać, że były to w przeważającej większości wiatraki typu koźlak, które pojawiły się na ziemiach polskich już w XIV wieku. Drewniana konstrukcja wiatraka osadzona była na specjalnym „koźle” i umocowanym w nim „sztembrze” (drewnianym słupie), na którym cały wiatrak mógł być obracany w zależności od kierunku wiatru.

Nasza wiedza na temat młynów wiatrowych z terenu Parku i jego otuliny jest znikoma. Najlepiej zachowany wiatrak (typu holenderskiego) z terenu otuliny Krzczonowskiego PK zachował się… w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. To drewniany wiatrak przeniesiony z Zygmuntowa (gmina Rybczewice). W stosunkowo dobrym stanie zachował się wiatrak w Kolonii Wiatracznej koło Jabłonny, gdyż po wojnie jego dotychczasowy napęd wiatrowy zmieniono na elektryczny. Takiego szczęścia nie miał wiatrak w Żukowie. Obiekt jest raczej nie do uratowania, mimo, że większość elementów konstrukcyjnych została zachowana (kozioł, mącznica, sztember, koło paleczne, wał skrzydłowy, a nawet kamienie młyńskie). Można rzec, że i tak miał więcej szczęścia niż młyn z Antoniówki, który został rozebrany w 1997 roku … na opał.

Więcej informacji na temat młynów wiatrowych znajdziesz na naszej stronie (1, 2) oraz na łamach Krzczonowskiego Gościńca.