Formy ochrony przyrody

Na terenie Chełmskiego Parku Krajobrazowego znajdują się 4 rezerwaty przyrody. W celu ochrony torfowisk węglanowych oraz związanych z nimi ginących, chronionych i bardzo rzadkich gatunków roślin i zwierząt utworzono trzy rezerwaty przyrody: „Brzeźno”, „Roskosz” oraz „Bagno Serebryskie”. Czwarty rezerwat „Bachus” to rezerwat leśny, obejmujący naturalny, ponad 200 letni drzewostan z dużym udziałem dębu bezszypułkowego na granicy zasięgu urozmaicony występowaniem kilkunastu lejków krasowych. Projektuje się uznać za rezerwaty przyrody „Starodrzew Sosnowy” położony blisko ujścia Lepietuchy do Uherki, gdzie ochronie miał by podlegać stary drzewostan sosnowy wytworzony na torfowisku wysokim oraz „Bagno Cichy Kąt”, gdzie ochroną zamierza się objąć torfowisko porośnięte brzeziną moczarową.

W najbliższej okolicy Parku – w północno-zachodniej części otuliny znajduje się rezerwat „Serniawy” utworzony w celu ochrony fragmentu łęgu olszowo-jesionowego i grądu niskiego pochodzenia naturalnego, a wszystko to u stup malowniczego wzgórza kredowego w dolinie małego strumyku o niezwykle krętym korycie. W niedalekiej odległości od parku są również 2 rezerwaty chroniące zbiorowiska roślin kserotermicznych. Niecałe 6 km na zachód wśród licznych użytkowanych rolniczo wzniesień znajduje się rezerwat florystyczny „Stawska Góra” – który zajmuje szczyt pagóra kredowego. Stwierdzono tu 30 roślin mających status rzadkich, wśród których 6 objętych jest ochroną ścisłą. Są to: zawilec wielkokwiatowy, miłek wiosenny, orlik pospolity, wisienka stepowa, dziewięćsił bezłodygowy oraz dziewięćsił popłocholistny. Niecałe 5 km na południe od granic Parku znajduje się rezerwat stepowy „Wolwinów”, który powołano w celu ochrony śródleśnej polany z murawą, w której występuje wiele rzadkich roślin stepowych tj. wisienka stepowa, miłek wiosenny, dziewięćsił bezłodygowy czy obuwik pospolity. Do Chełmskich Torfowisk Węglanowych zaliczany jest jeszcze czwarty rezerwat, który leży 7 km na południowy-zachód od granic Parku. Jest to rezerwat „Torfowisko Sobowice”, którego główną roślinnością torfotwórczą nie jest jak na pozostałych kłoć wiechowata ale szuwar turzycy Davalla i marzycy rudej.

Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu tworzy strefę otulinową Chełmskiego Parku Krajobrazowego od południa sięgając po Leszczany w pobliżu Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, od północy sięgając zaś pod Urszulin łącząc Park Krajobrazowy z enklawą Poleskiego Parku Narodowego, którą stanowią torfowiska: Bagno Bubnów i Bagno Staw.

Powierzchnie chronione jako użytki ekologiczne to liczne na terenie Parku werteby krasowe i fragmenty niedostępnych lasów bagiennych na podłożu torfowym m.in. projektowany rezerwat „Cichy Kąt” oraz uroczysko „Wilcze Budy”. Użytkami są również „Stańków” obejmujący część zbiornika retencyjnego oraz torfowisko przy Jeziorze Słonym.

Na terenie Chełmskiego Parku Krajobrazowego jest 8 pomników przyrody: 3 dęby szypułkowe i sosna pospolita w Sawinie, 3 modrzewie europejskie w Stańkowie oraz głaz narzutowy „Kamień Powstańców” w Malinówce. W otulinie Parku można podziwiać dęby szypułkowe w Wólce Okopskiej, Petryłowie i Sawinie.

Na omawianym terenie wyznaczono Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Chełmskie Torfowiska Węglanowe”, w którego granicach znajdują się 3 rezerwaty przyrody: „Bagno Serebryskie”, „Brzeźno” i „Roskosz” oraz obszary je otaczające. Ponadto wyznaczono obszar Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Torfowiska Chełmskie”, który obejmuje poszczególne, wymienione powyżej rezerwaty. Na terenie Chełmskiego Parku Krajobrazowego wyznaczono również obszary Natura 2000, które chronią siedliska leśne: „Las Żaliński” i „Bachus”.