Nikt dokładnie nie wie kiedy ostatnie stado żubrów przemierzało kompleksy leśne w południowo-wschodniej Polsce, oraz w okolicach dzisiejszego Janowa Lubelskiego. Najprawdopodobniej w X V wieku te majestatyczne zwierzęta zniknęły z okolicznych lasów.
Ostatnią ostoją naturalnej populacji żubra nizinnego w Polsce była Puszcza Białowieska. Jeszcze na początku XX wieku bytowało tu ponad 700 osobników. Niestety po I wojnie światowej populacja przestała istnieć. Po 10 latach, w 1929 roku rozpoczęto restytucję znajdującego się na granicy zagłady gatunku.
Dziś populacja żubra w Puszczy Białowieskiej liczy ponad 650 zwierząt. Obecnie na całym świecie żyje ponad 7 tysięcy żubrów , z czego w Polsce jest ich 1873 – najwięcej ze wszystkich państw, dlatego też czujemy się odpowiedzialni za los gatunku.
W 2017 roku zainicjowano „Kompleksowy projekt ochrony żubra przez Lasy Państwowe” Partnerami projektu są Nadleśnictwa, SGGW, Stowarzyszenie Miłośników Żubrów oraz Białowieski Park Narodowy. Głównym zadaniem projektu jest zapewnienie trwałości populacji żubra i jej rozwój w kraju, jak i za granicą. Drugim celem jest rozgęszczenie istniejącej populacji i rozprzestrzenienie żubrów w kraju.
Dzięki temu elementowi projektu to piękne, majestatyczne i słusznie nazywane królewskim zwierzę może na stałe powrócić na teren lasów janowskich. Planowane jest zasiedlenie około 10 zwierząt które dałyby początek wolnościowemu stadu żubrów w okolicach Janowa Lubelskiego.
Nie jest to zadanie łatwe i w pełni akceptowalne przez tutejszych mieszkańców, dlatego też Stowarzyszenie Miłośników Żubrów zorganizowało w dniu 14 listopada 2019 roku na terenie Nadleśnictwa Janów Lubelski warsztaty na temat – czynnej ochrony żubra, realizowane w ramach zadania „Oceny wiedzy i postaw lokalnych społeczności względem wolno żyjących żubrów. Zebrani na warsztatach (pracownicy RDOŚ, Nadleśnictwa, Parku Krajobrazowego, Organizacji Przyrodniczych, młodzież szkolna, nauczyciele, przedstawiciele gmin oraz wszyscy zainteresowani) wysłuchali prelekcji o celach restytucji, biologii i ekologii żubra oraz działaniach podjętych w celu opieki i monitoringu nad populacją żubrów.
Stado żubrów ma trafić do lasów janowskich w 2021 roku. Do tego czasu wszyscy musimy przygotować się na jego przyjęcie, oraz podjąć działania w celu pozytywnego odbioru żubra w tutejszym społeczeństwie i utrwalenia potrzeby jego czynnej ochrony.
Tekst: M. Piech ZLPK OZ w Janowie Lubelskim
Zdjęcia: J Kiszka ZLPK OZ w Janowie Lubelskim