O parku

Park otacza ochroną krajobraz środkowo-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej wraz z fragmentem przełomowego odcinka doliny Wisły.

Położenie administracyjne (powiat/gminy): Powiat opolski / Opole Lubelskie (wiejska), Józefów nad Wisłą (wiejska)

Rozporządzenie Wojewody Lubelskiego w sprawie Wrzelowieckiego Parku Krajobrazowego

Urozmaiconą rzeźbę parku tworzą strome krawędzie doliny Wisły oraz liczne wąwozy lessowe, suche doliny, zagłębienia bezodpływowe o charakterze krasowym lub sufozyjnym, a także piaszczyste wydmy i równiny denudacyjne. Wyżyna Lubelska opada ku Wiśle wysoką na kilkadziesiąt metrów krawędzią, głęboko rozciętą przez dolinę Potoku Wrzelowieckiego, który zasila źródło bijące we Wrzelowcu. Dolina Potoku Wrzelowieckiego jest głęboko wcięta w pokrywę lessową i skały wapienne. Uchodzi ona do doliny Wisły, której zbocze na odcinku od Józefowa do Piotrowina zbudowane jest z twardych opok. W ujściowym odcinku Potoku Wrzelowieckiego oraz w dolinie Wisły występują zagłębienia krasowe – zespoły wydm osiągające wysokość 10–15 m. Obszarom wydmowym towarzyszą podmokłe i wypełnione torfem niecki o średnicy 200–400 m. Liczne, rozgałęzione wąwozy lessowe osiągają kilka kilometrów długości i ponad 20 m głębokości. Większe systemy wąwozów znajdują się w uroczysku Wandalin, na południe od wsi o tej samej nazwie, na południe od Kluczkowic oraz w rejonie wsi Zadole. W dawnym kamieniołomie położonym na południe od wsi Piotrawin odsłania się jeden z największych i najpiękniejszych w Europie profili geologicznych ukazujących skały węglanowe bogate w skamieniałości pochodzące z końca okresu kredowego. Liczne skamieniałości zwierząt (m.in. gąbki, małże, korale, amonity) występują także w odsłoniętych skałach kredowych na zboczach doliny Wisły. Wzniesienia Urzędowskie przecina rzeka Wyżnica, prawy dopływ Wisły, która przepływa na południe od otuliny Parku, zaś jej prawobrzeżny dopływ – rzeka Podlipie – stanowi na znacznym odcinku granicę otuliny Parku.

W krajobrazie parku przeważają sady i plantacje owocowe, których rozwojowi sprzyjają urodzajne gleby i łagodny klimat. Ponad 38% powierzchni zajmują lasy grabowo-dębowe i bory sosnowo-dębowe, ze znacznym udziałem starodrzewu. Większe kompleksy leśne występują wzdłuż doliny Potoku Wrzelowieckiego, przepływającego przez centralną część parku. W okolicach Kluczkowic, Franciszkowa i w południowej części parku można spotkać wielogatunkowe bory mieszane z przewagą sosny i dębu oraz grądy, głównie z udziałem grabu i dębu. Na nasłonecznionych zboczach wąwozów i skarp doliny Wisły występują zbiorowiska roślinności stepowej i ciepłolubnej (np. na skarpie w okolicach Kaliszan). Do najbardziej interesujących gatunków roślin rosnących w parku należą gatunki górskie: tojad dzióbaty, tojad mołdawski, paprotnik kolczasty, ciemiężyca zielona i lepiężnik biały; rośliny związane z lasami to: wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, parzydło leśne, bluszcz pospolity, barwinek pospolity, naparstnica zwyczajna, turówka wonna, podkolan biały i gnieźnik leśny; gatunki stepowe reprezentują: wiśnia karłowata, miłek wiosenny, oman wąskolistny, pluskwica europejska, powojnik prosty i widłak jałowcowaty oraz gatunek napiaskowy – goździk piaskowy.

Interesujące gatunki bezkręgowców związane są zwłaszcza z murawami kserotermicznymi. Na stawach w Kluczkowicach gnieździ się wiele gatunków ptaków wodno-błotnych, m.in. perkoz dwuczuby i kokoszka wodna. Niedaleko Kolonii Kaliszany, na tzw. Wyspach Kaliszańskich, znajduje się ostoja ptaków wodno-błotnych. Na polach uprawnych spotykana jest coraz rzadsza w kraju przepiórka. W lasach występują m.in.: kuna leśna, orzesznica, borsuk.