Praca licencjacka o żukowskim wiatraku

Wiatrak koźlak w Żukowie położony na terenie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego  doczekał się pracy licencjackiej na swój temat.

Wiatrak ów, a w zasadzie jego pozostałości, zostały zinwentaryzowane podczas „noworocznej” inwentaryzacji u progu roku, który się właśnie kończy. Istnienie takiego obiektu w odległości bez mała 30 km od Biura ZLPK było niemałym zaskoczeniem. Podobnym zaskoczeniem były wyniki gruntownej analizy przedwojennych map WIG-owskich, które wskazywały, że w latach 30. XX wieku na terenie wchodzącym dziś w granice Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny istniało ok. 30 wiatraków koźlaków. Dziś poza opisywanym obiektem w Żukowie w granicach tego obszaru chronionego nie zachował się prawdopodobnie żaden. Nie dziwi zatem fakt, że ów jedyny „rodzynek” wzbudził niemałe zainteresowanie, także wśród naukowców. Pracownicy Biura ZLPK skontaktowali się z drem Piotrem Demczukiem z Zakładu Geomorfologii i Paleogeografii UMCS, który zajmuje się m.in. rekonstrukcją cyfrową różnych starych budowli. Pracy nad stworzeniem cyfrowego modelu wiatraka w Żukowie podjęła się studentka geoinformatyki, Pani Aleksandra Kuryło w ramach swojej pracy licencjackiej. W tym celu należało przeprowadzić naziemny skaning laserowy obiektu aby pozyskać dane konieczne do sporządzenia modelu. Skaning taki został przeprowadzony dokładnie w Dzień Kobiet mijającego roku. W jego efekcie uzyskano chmury punktów koniecznych do dalszych prac. Krótka relacja z prac terenowych wraz z zapowiedzią dalszych działań związanych z wiatrakiem z Żukowie ukazała się na łamach wiosennego numeru „Krzczonowskiego Gościńca”.  

Pracownik Biura ZLPK udostępnił także studentce dokumentację zdjęciową wiatraka oraz wszelkie zebrane materiały na jego temat oraz na temat podobnych obiektów w okolicy. Wszystko to posłużyło do przygotowania pracy licencjackiej pt.: „Rekonstrukcja młyna wiatrowego we wsi Żuków na podstawie danych TLS oraz materiałów historycznych”. Praca licencjacka została napisana w Zakładzie Geomorfologii i Paleogeografii UMCS pod kierunkiem dra Piotra Demczuka, a następnie z sukcesem obroniona. Najważniejszą jej częścią (prócz informacji historycznych i dotyczących metodyki pracy) jest część stricto dotycząca rekonstrukcji wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego żukowskiego wiatraka. Są to dane nieocenionej wartości. Ten unikalny obiekt najprawdopodobniej podzieli losy innych wiatraków z okolicy – z czasem ulegnie całkowitemu zniszczeniu, ale dzięki pracy Pani Aleksandry Kuryło będziemy wiedzieć jak kiedyś wyglądał. Prace tego rodzaju są niesamowicie cenne także i z tego względu, że gdyby znalazł się ktoś, kto zechciałby podjąć się rekonstrukcji, lub choćby zabezpieczenia go w istniejącym stanie również będzie miał pomocny materiał.

Wyrażamy wdzięczność Pani Aleksandrze Kuryło za to, że zechciała się podjąć niełatwego wyzwania przygotowania takiej pracy a także drowi Piotrowi Demczukowi za to, że podjął się trudu jej prowadzenia.

Jednocześnie warto podkreślić, że nie jest to ostatni akcent w wiatrakowej historii. Najprawdopodobniej, jak już zaznaczono, nie uda się uratować obiektu choćby w postacie trwałej ruiny, nie mniej jednak można skutecznie przechować pamięć o nim i o kilkudziesięciu innych wiatrakach, które stały niegdyś na malowniczych wzgórzach obecnego Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego. Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych planuje ustawienie tablicy informacyjnej w Żukowie, która to tablica zawierać będzie treści dotyczące wiatraków niegdyś istniejących w okolicznych wsiach a w szczególności informacje o tym właśnie żukowskim wiatraku. Liczymy, że tablica taka stanie już w przyszłym roku.   

Tekst: Krzysztof Wojciechowski, Biuro ZLPK