Z wizytą w Biskupicach

Nadwieprzański Park Krajobrazowy może poszczycić się wieloma obiektami kulturowymi i zabytkowymi. Praktycznie w każdej miejscowości na terenie parku napotkamy coś ciekawego. Jednak nie zapominajmy o parkowej otulinie i tym co ona kryje. Perełką krajoznawczą jej południowego fragmentu jest z pewnością dawne miasto Biskupice.  

Jadąc z Lublina do Chełma drogą nr S12 czyli fragmentem europejskiej trasy E373 podążamy dawnym szlakiem handlowym wiodącym z Polski na Ruś. Na szlaku przemierzanym niegdyś przez kupców znajduje się szereg miejscowości o bardzo starej metryce. Wśród nich są m.in. Biskupice. Łatwo je jednak przeoczyć gdyż obecnie leżą nie samym drogowym szlaku a nieopodal przemierzanej dość szybko ekspresówki. Przejeżdżając mostami nad łąkami okalające ujściowy odcinek Giełczwi, Wieprza i kanału Wieprz-Krzna warto spojrzeć w prawo czyli na południe. Nad horyzontem ujrzymy wtedy monumentalną bryłę barokowego kościoła. Tam właśnie leżą, obecnie troszeczkę zapomniane,  Biskupice.

Sama miejscowość położona jest nad rzeką Giełczew. Pierwsza wzmianka o Biskupicach pochodzi z dzieła słynnego Jana Długosza. Biskupice jeszcze jako wieś wzmiankowane były jako osada należąca do biskupów krakowskich – stąd nazwa. Prawa miejskie uzyskały w 1450 roku. Źródła mówią, że w XV wieku znajdował się w Biskupicach dwór biskupi związany m.in. ze Zbigniewem Oleśnickim. W XVII wieku Biskupice przestały być własnością biskupów krakowskich i przeszły na własność rodziny Piaseckich. To właśnie przedstawicielka tej rodziny, Alojza Radzimińska z Piaseckich umierając bezpotomnie, zapisała cały swój majątek na wybudowanie murowanego kościoła, który obecnie dominuje w krajobrazie Biskupic i okolicy. Świątynia wbudowana została w latach 1712–1727 a konsekrowany został w 1781 r. Reprezentuje styl barokowy. Pierwotnie miała skromną fasadę ale w latach poprzedzających I wojnę światową dobudowano jej dwie wieże. Kościołowi towarzyszy barokowa plebania z 1730 r. oraz zabytkowe ogrodzenie. W sąsiedztwie znajduje się ładna kapliczka słupowa z figurą Jezusa, a przy drodze „na ekspresowkę” kolejna z figurą Jana Nepomucena.  Pomimo, że Biskupice utraciły prawa miejskie w 1870 roku zachowały miejski charakter zabudowy i zdecydowanie odróżniają się od okolicznych wsi. W centralnym miejscu znajduje się oczywiście rynek, centrum każdego historycznego miasta - obecnie stoi na nim pomnik poświęcony żołnierzom Armii Krajowej. Większość budynków w Biskupicach to murowane kamieniczki - to również świadectwo miejskiej historii osady. W zachodniej części Biskupic znajduje się wysokie sztucznie usypane wzgórze. To dawne grodzisko na którym ulokowano dwa cmentarze żydowskie: stary kirkut i nowy kirkut. Po społeczności żydowskiej, zamieszkującej niegdyś miasteczko, do czasów obecnych przetrwało niewiele, ale na sąsiadujących ze sobą cmentarza naliczyć można co najmniej dwadzieścia kilka pięknie rzeźbionych macew czyli płyt nagrobnych. Interesujący jest też cmentarz katolicki z kaplicami grobowymi okolicznych ziemian oraz zbiorową mogiłą powstańców styczniowych poległych w bitwie pod Fajsławicami i nagrobkami żołnierzy z II wojny światowej.

Biskupice, dzisiaj ciche i spokojne, leżące w bok od ruchliwych dróg z pewnością są warte odwiedzenia, spaceru i zatrzymania się przy pamiątkach minionych czasów.

Tekst i zdjęcia: Michał Zieliński