WILK NA GRABNIKU

Zima to ciężki czas dla dzikich zwierząt, szczególnie gdy pokrywa śniegowa jest bardzo duża,     a tak jest w tym roku. Coraz częściej głodne zwierzęta podchodzą do gospodarstw domowych, szukając pożywienia. W m. Grabnik – teren Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego – widziano wilka.  Przez teren KPK przebiega korytarz migracyjny wilków.

Wilk (Canis lupus) należy do rzędu drapieżnych i rodziny psowatych. Żyje w grupach rodzinnych tzw. watahach. Samice w maju rodzą ok. 5-6 młodych, z których przeżywa ok. 1-3 .

Wilki zamieszkują nory, wykroty drzew lub osłonięte legowiska na ziemi. Polują w nocy lub nad ranem. Ich głównym pokarmem są kopytne, ale też zające, bobry i padlina. Średnia długość dobowej wędrówki wynosi 20 km , ale mogą pokonać też 60 km. Młode wilki opuszczające watahę migrują w poszukiwaniu partnerów do rozrodu i niezasiedlonych terytoriów nawet na odległość 300 km. Do Polski przechodzą wilki z obszaru Słowacji, Ukrainy i Białorusi.

Wilk w Polsce

W XX stuleciu populacja odradzała się w czasie wojen, a ponownie kurczyła w czasach pokoju, wskutek kontroli liczebności i tępienia. Obecnie liczebność wilków w Polsce szacuje się na ok. 600-700 osobników. Najwięcej wilków występuje w Karpatach i Pogórzu Karpackim (ok. 250), na Roztoczu (ok. 80) oraz w puszczach północno-wschodniej Polski (ok. 200). Kilka odizolowanych watah zamieszkuje kompleksy leśne Polski zachodniej i rozczłonkowane lasy w Polsce centralnej.

  Ciekawostki

• Wilki nigdy, w przeciwieństwie do psów, nie noszą ogona wygiętego ku górze. Ich ogon zawsze zwisa w dół.
• W Polsce najwięcej wilków żyje w województwach: podkarpackim, małopolskim, podlaskim.
• Znane są wypadki, gdy wilk w ciągu doby przebył 200 km. Wilk przez krótki czas (do 5 minut) może utrzymać szybkość do 85 km/h, choć zwykle porusza się z szybkością ok. 8 km/h.
• Wilki poruszają się stępem, kłusem i galopem. Poruszając się kłusem wilki mają tendencję do ‚sznurowania’. Wataha wilków idąca truchtem, pozostawia z reguły jeden ślad, gdyż poszczególne osobniki stąpają trop w trop.
• Matka Boska Gromniczna chroni przed wilkami. „Ludowe obrazy przedstawiały Matkę Bożą Gromniczną ze świecą i Dzieciątkiem w rękach lub z "towarzyszącymi" Jej wilkami. Dlaczego to właśnie wilki w przedstawieniach Matki Bożej Gromnicznej tradycja związała z osobą Maryi? Odpowiedzi dostarcza nam rodzimy folklor, a konkretnie legenda o spotkaniu Matki Bożej z wilczym szczenięciem lub, jak chcą inni, z dorosłym wilkiem. Przytaczam fragment legendy: "W zimną noc lutego za Marią Panną skradał się wilk. Tego wilka szukali chłopi, aby go zabić. Spotkaną na drodze Maryję chłopi zapytali, czy nie widziała wilka. Odpowiedziała, że nie widziała, i nie wydała wilka. Potem Matka Boża powiedziała, aby szukali wilka we własnych sercach, i odesłała ich do domu. Gdy po tych słowach chłopi odeszli, spod jej płaszcza wysunęła się głowa wilka. Maryja skarciła go, ale nie była w stanie wydać wilka, gdyż jego cierpienie wzruszyło Jej serce". Uratowany wilk stał się od tej chwili wiernym towarzyszem i sługą Maryi. O nim to w swoim wierszu następująco pisała Kazimiera Iłłakowiczówna: "A kiedy jasną gromnicą świeci Panna Przeczysta pośród zamieci, już i Gromniczny Wilk za swą Panią jarzy ślepiami". Folklor zatem powierzył Matce Bożej Gromnicznej podwójną funkcję: chroniącej wilki przed polującymi na nie ludźmi i chroniącej ludzi przed podchodzącymi pod ich zagrody wilkami. Ponadto widziano w Maryi patronkę ludzi i zwierząt zagrożonych przez wilki, dlatego na przykład wiosną na miedzach pastwisk zakopywano kawałki gromnic poświęconych 2 lutego. Kiedy zimą rozlegało się wycie wilków, gospodarze wypalali płomieniem gromnicy krzyże na drzwiach pomieszczeń, w których przebywały zwierzęta. Sam luty nazywano wilczym miesiącem, gdyż wtedy to wilki polowały w stadach.” Legendę o wilkach upamiętniają wizerunki wilków na gromnicach.

Tekst: Małgorzata Ciuryło ZLPK OZ w Zamościu

Literatura:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Roztocze_(kraina)
http://roztoczanskipn.pl/pl/park-na-roztoczu/informacje-ogolne
http://smz.waw.pl/files-gatunki/program_ochrony_wilka_PROJEKT_28_11_2011.pdf

https://deon.pl/wiara/duchowosc/matka-boza-gromniczna-nie-tylko-chroni-przed-wilkami,507960

https://korytarze.pl/mapa/podzial-korytarzy-ze-wzgledu-na-ich-range