Wakacje z parkami krajobrazowymi

Wakacje to najlepszy czas na odkrywanie nowych miejsc. W 17 parkach krajobrazowych województwa lubelskiego na aktywnego turystę czeka wiele pięknych, ciekawych i różnorodnych zwierząt, roślin, miejsc, zabytków, krajobrazów i innych atrakcji. Różnorodność parków krajobrazowych naszego województwa daje także możliwość poznawania ich w zróżnicowany sposób: pieszo, samochodem, konno, na rowerze czy kajakiem. Możliwości jest bardzo wiele, a wybór zależy od indywidualnych preferencji. Aby jednak wybór ów ułatwić pracownicy Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych przygotowali specjalną ofertę na nadchodzące wakacje. Poniżej czytelnicy znajdą propozycje wydarzeń organizowanych przez ZLPK a także miejsc, które warto odwiedzić w lubelskich parkach krajobrazowych. 

Świętuj z koniem w … Szklarni

W przepastnych Lasach Janowskich żyje szczególny ssak. To koń biłgorajski, potomek – w prostej linii – dzikiego, leśnego tarpana. Koń ten jest osobliwością Parku Krajobrazowego „Lasy Janowskie”, w którym to Parku, w miejscowości Szklarnia, znajduje się jedyna w Polsce (a zapewne i na świecie) Ostoja Konia Biłgorajskiego. Rok 2024 jest szczególnym i dla Parku i dla konia. Otóż PK „Lasy Janowskie” świętuje w tym roku 40-lecie utworzenia, zaś koń biłgorajski został uznany za Gatunek Roku 2024 Lubelskich Parków Krajobrazowych. Z obu tych okazji w dniach 29-30 czerwca br. zostaną zorganizowaneDni Otwarte w Ostoi Konia Biłgorajskiego. W dniach tych, w godzinach 09.00 -16.00 pracownicy Oddziału w Janowie Lubelskim będą obecni jako przewodnicy w ostoi konia biłgorajskiego w Szklarni. Będzie możliwość zaznajomienia się bliżej z tymi dzikimi, ale bardzo sympatycznymi i spokojnymi zwierzętami. Dla przybyłych gości będzie dostępny także plac edukacyjny oraz namiot z wydawnictwami ZLPK. Dla chętnych którzy zabiorą ze sobą kiełbaskę będzie dostępny grill.

Nad Sopotem w partyzanckiej Puszczy

Park Krajobrazowy „Puszczy Solskiej” położony jest w jednym zwartym kompleksie z PK „Lasy Janowskie”, tylko na wschodnim jego krańcu. Tereny „od zawsze” był obszarem działań powstańców, partyzantów i innych formacji walczących o niepodległość naszej ojczyzny. W czasie II wojny światowej Puszcza Solska była prawdziwym „partyzanckim krajem”. I to tu właśnie, nad rzeką Sopot, w czerwcu 1944 roku miała miejsce jedna z największych bitew partyzanckich tej wojny. Dla uczczenia pamięci poległych, ukazania terenu bitwy a także urokliwych zakątków Puszczy Solskiej Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych wraz z licznym gronem organizacji i instytucji partnerskich opracował i wyznaczył w terenie ścieżkę przyrodniczo - historyczną „Nad Sopotem” w miejscowości Osuchy. Ścieżka została uroczyście otwarta 22 marca br. trasa doskonale łączy aspekt przyrodniczy i historyczny tych terenów i wiedzie leśnymi drogami. Turyści mają okazję odwiedzić tzw. „Krzywą Górkę”, jak również zobaczyć cmentarz partyzancki w Osuchach – jeden z największych w Europie. Początek trasy znajduje się w miejscowości Osuchy, przy Domu Kombatanta, nieopodal cmentarza partyzanckiego. Tutaj znajduje się również duży parking. Trasa - w formie pętli liczy około 3 km, a czas przejścia zajmuje około 1 godz. Ścieżka „Nad Sopotem” z pewnością stanowi doskonałą okazję do aktywnego wakacyjnego wypoczynku w pięknych okolicznościach przyrody PK „Puszczy Solskiej”.

Trzynaście milionów lat na nas patrzy

W miejscowości Siedliska, gmina Lubycza Królewska, na terenie Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego znajduje się Muzeum Skamieniałych Drzew. W kilku pomieszczeniach znajdują się zadziwiające swoją wielkością i pięknem fragmenty skamieniałego drewna z drzew z rodzaju Taxodioxylon (głównie Taxodioxylon taxodii). Uległy one mineralizacji krzemionkowej przed 13-14 milionami lat.  Muzeum dysponuje ok. 500 eksponatami o różnych kształtach i barwach. Prócz skamieniałych drzew w Muzeum oglądać można żarna, kołowrotki, cepy, tary, lampy naftowe i stare żelazka. Na jednej ze ścian zawisły myśliwskie trofea, poroża i skóry dzikich zwierząt. Warto również zwiedzić okolicę, gdzie znajduje się uprawa cypryśnika błotnego – gatunku drzewa, blisko spokrewnionego ze skamieniałymi drzewami. Niedaleko rosną okazałe pomnikowe dęby. W miejscowości Siedliska znajduje się również zabytkowa cerkiew, kościół rzymskokatolicki oraz malowniczo położone kapliczki. Warto również wybrać się na kopiec tatarski i do rezerwatu Jalinka, chroniącego naturalny grąd z dużym udziałem jodły.

Rowerem po Sobiborskim Parku Krajobrazowym

Sobiborski Park Krajobrazowy jest jednym z najbardziej wschodnich naszych parków krajobrazowych. Utworzony już ponad trzy dekady temu obejmuje ochroną 10 000 ha lasów z torfowiskami i śródleśnymi jeziorami położonymi we wschodniej części Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Najcenniejsze fragmenty chronione są w postaci aż sześciu rezerwatów przyrody. Rezerwaty: Brudzieniec, Jezioro Orchowe, Magazyn i Trzy Jeziora powstały dla ochrony jezior i terenów wodno-torfowiskowych z przyległymi ekosystemami leśnymi, zaś rezerwat faunistyczny: Żółwiowe Błota ustanowiono dla zachowania miejsc bytowania i lęgowisk żółwi błotnych natomiast rez. Małoziemce, dla ochrony kolonii lęgowej czapli siwej. Dodatkowo od 2012 r. Park położony jest na obszarze Transgranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO „Polesie Zachodnie”. Charakterystycznym elementem Parku jest występowanie siedmiu śródleśnych jezior, których tylko niewielkie fragmenty brzegów są dostępne. Na uwagę zasługuje największa w Europie Środkowej populacja żółwi błotnych licząca ponad 500 osobników dorosłych. W celu poznania urokliwych zakątków Sobiborskiego Parku Krajobrazowego z wysokości rowerowego siodełka ZLPK organizuje w sobotę 27 lipca 2024 roku rajd rowerowy. Trasa rajdu będzie prowadzić po atrakcyjnych przyrodniczo i kulturowo terenach Parku. W dużej części przebiegać będzie przez leśne ostępy Lasów Sobiborskich, w pobliżu śródleśnych jezior chronionych jako rezerwaty przyrody oraz w obrębie dzikiej i naturalnej doliny rzeki Bug; drogami asfaltowymi oraz szutrowymi leśnymi i polnymi, w wielu miejscach piaszczystymi. Długości trasy wyniesie ok. 50 km. Współorganizatorem rajdu jest Chełmski Klub Cyklistów PTTK – Oddział w Chełmie, Partnerem – Nadleśnictwo Sobibór. W ramach organizacji zapewniamy poczęstunek, opiekę przewodnika rajdu w roli pracownika ZLPK Oddział Chełm oraz komandora rajdu reprezentowanego przez osobę  z Chełmskiego Klubu Cyklistów.

 Po Parku Krajobrazowym „Podlaski Przełom Bugu” na dwóch kółkach

Szeroką na kilka kilometrów wstęgą wije się wzdłuż granicznego Bugu Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”. To wyjątkowy fragment naszego regionu gdzie Lubelszczyzna styka się z Podlasiem, to strefa przenikania się kultur i religii. Pejzaż Parku ukraszają wieże kościołów i „cebulki” cerkwi, krzyże i cmentarze obu wyznań. Spotkamy tu ślady po bolesnej historii tej ziemie (Sanktuarium Męczenników Podlaskich w Pratulinie), piękne zabytki architektury jak Bazylika Mniejsza pw. Świętej Trójcy i Zamek Janów Podlaski – dawna siedziba biskupów łuckich. To na obszarze Parku położona jest najsłynniejsza i najstarsza (założona w 1817r.) stadnika koni arabskich w Wygodzie k. Janowa Podlaskiego. A wszystko to zatopione w przyrodzie, naturalnej i mało przekształconej. Osią parku jest rzeka Bug, która na jego terenie ukazuje cały swój dynamizm tworząc wysokie skarpy, odkładając łachy, formując wyspy, zmieniając koryto i tworząc starorzecza zwane tu Bużyskami. Nadbużańskie łąki wiosną kipią wręcz ptasimi głosami. Spotykamy tu też wiele rzadkich gatunków roślin. Całe to bogactwo dokładnie 30 lat temu zostało objęte ochroną w formie parku krajobrazowego. Z okazji tego właśnie jubileuszu pracownicy Oddziału w Janowie Podlaskim ZLPK organizują dla miłośników jednośladów rajd rowerowy 30 km – na 30-lecie Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”. Rajd odbędzie się 25 sierpnia 2024r. Start o godz. 10:00 z działki edukacyjnej Zespołu Lubelskim Parków Krajobrazowych w Janowie Podlaskim (przy zalewie „Kozioł”). Punktem docelowym rajdu będzie Sanktuarium Męczenników Podlaskich w Pratulinie. Rajd zakończy wspólne ognisko uczestników wydarzenia.

Po Wieprzu kajakiem

Lato to czas najkorzystniejszy do zwiedzania obszarów chronionych naszego regionu przy pomocy…kajaka. Zaś Wieprz jest obok Wisły i Bugu najatrakcyjniejszym szlakiem kajakowym. Natomiast na całej swej ponad 360-kilometrowej długości zdecydowanie najciekawszy jest odcinek dolny – Pradolina Wieprza, od 1990 roku chroniony w formie obszaru chronionego krajobrazu o tej nazwie. Nie bez przyczyny nazywany on jest „Lubelską Biebrzą”, bo obszar ten to istny ptasi raj, w którym samych tylko najrzadszych gatunków ptaków spotkać można 38 gatunków!. Ale nie tylko ptaki wyróżniają ten obszar. Żyje tu szereg innych zwierząt od potężnego łosia po sędziwego żółwia błotnego. Stwierdzono tu także ponad 140 zbiorowisk roślinnych i utworzono ćwierć tysiąca pomników przyrody. Całe to bogactwo jest przede wszystkim zasługą Wieprza, który płynie tu naturalnym, krętym korytem w niezmeliorowanej dolinie. Rzeka tworzy meandry, zakola i pętle, w dolinie znajdują się też liczne wieprzyska, czyli starorzecza Wieprza. Aby poznać rzekę z jej licznymi meandrami i zakolami najlepiej wybrać się na spływ kajakowy. Spływ dolnym odcinkiem Wieprza w obrębie OCK Pradolina Wieprza jest doskonałym wyborem zarówno dla nowicjuszy jak i bardziej doświadczonych kajakarzy. Warte polecenia są dwie trasy. Pierwsza z nich rekreacyjna wiedzie z Drążgowa do Osmolic. Czas spływu to ok 2 godz. Druga dłuższa, dla bardziej zaprawionych w wiosłowaniu, rozpoczyna się w Jeziorzanach i kończy się w Osmolicach. Czas spływu to ok. 6 godzin. Kajaki można wypożyczyć w jednej z wielu wypożyczalni znajdujących się wzdłuż biegu rzeki. Informację łatwo odszukać w Internecie.

Przedstawione powyżej propozycje na spędzenie wakacyjnych dni ciekawie i pożytecznie są tylko niewielką częścią turystycznych możliwości, które dają lubelskie parki krajobrazowe. Ich piękno i różnorodność sprawia, że o każdej porze roku można w nich zobaczyć coś ciekawego i niebanalnie spędzić czas.

Redakcja: Małgorzata Włodarczyk (ZLPK OEE w Sobieszynie), Krzysztof Wojciechowski (Biuro ZLPK w Chełmie)

Opracowanie: Kamil Taras (ZLPK O. Chełm), Jolanta Kiszka (ZLPK O. Janów Lubelski), Magda Żychowska (ZLPK O. Janów Podlaski), Małgorzata Grabek (ZLPK O. Zamość), Marcin Jabłoński (ZLPK OEE w Sobieszynie)