"Przyszłość sobiborskich mokradeł" - obchody Światowego Dnia Mokradeł 2025

2 lutego obchodziliśmy Światowy Dzień Mokradeł (ang. WWD - World Wetlands Day), który został ustanowiony na pamiątkę uchwalenia Konwencji Ramsarskiej (1971 r.). Stanowi on doskonałą okazję do podkreślenia kluczowej roli
i znaczenia obszarów podmokłych jako regulatorów klimatu oraz obiegu wody.

Od wielu lat Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych, w ramach obchodów WWD organizuje szereg przedsięwzięć upowszechniających wiedzę o mokradłach. Od 2015 roku osią tych wydarzeń był konkurs dla młodzieży szkolnej „W krainie bagien i moczarów”, który w ostatnich latach został przekształcony w ogólnodostępny, internetowy quiz wiedzy o mokradłach pod tą samą nazwą. Tegoroczne obchody, podobnie jak w poprzednim roku, Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych (ZLPK) współtworzy z Instytutem Nauk o Ziemi i Środowisku UMCS (INOZ UMCS), kierując się ideą „razem możemy więcej”.

Tegoroczne obchody Światowego Dnia Mokradeł, podobnie jak poprzednio odbywają się w 3 wymiarach: naukowym, praktycznym i edukacyjnym. Ogólnoświatowe hasło obchodów, proponowane rokrocznie przez Sekretariat Ramsar brzmi „Mokradła dla naszej wspólnej przyszłości”. Na jego podstawie utworzone zostało hasło „Przyszłość sobiborskich mokradeł”, które przyświeca obchodom organizowanym przez ZLPK oraz INOZ UMCS. W zamyśle organizatorów, zwraca ono uwagę na przyszłość terenów wodno-błotnych, a zarazem naszą przyszłość w ujęciu lokalnym, zachęcając tym samym do przyjrzenia się tym wyjątkowym sobiborskim mokradłom. Te niezwykle cenne obszary, są równocześnie niezwykle wrażliwe na wszelkie zmiany w środowisku naturalnym, dlatego szczególnie wymagają skupienia naszej uwagi.

31 stycznia odbyły się obchody główne Światowego Dnia Mokradeł, stanowiące wymiar naukowy. Merytoryczną dyskusję o ekologii, odtwarzaniu i ochronie sobiborskich mokradeł umożliwiła jednodniowa konferencja połączona z debatą ekspercką, która zgromadziła ok. 70 osób. Wśród nich znaleźli się naukowcy, praktycy ochrony mokradeł, przedstawiciele jednostek samorządowych, organizacji pozarządowych i podmiotów gospodarczych. Przybyłych gości przywitali wspólnie: zastępca dyrektora Instytutu Nauk o Ziemi i Środowisku UMCS – prof. dr hab. Irena Pidek oraz Paweł Łapiński – dyrektor Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, otwierając tym samym wydarzenie. Głos zabrał również Mariusz Zańko Starosta Włodawski oraz Piotr Gorgol Wicestarosta Włodawski.

Podczas niezwykle interesujących paneli referatowych poruszone zostały tematy stanu ekologicznego torfowisk sobiborskich, zmian warunków klimatycznych na przestrzeni lat, uwarunkowań hydrologicznych sobiborskich mokradeł, a także monitoringu przyrodniczego i czynnej ochrony prowadzonych na obszarze Lasów Sobiborskich. Nie zabrakło również naukowych opowieści o perełkach sobiborskich mokradeł: Jeziorze Płotycze, Jeziorze Orchowym oraz różnorodności florystycznej i faunistycznej. Klamrą opowieści o mokradłach sobiborskich były referaty dotyczące kultury i dziedzictwa tych terenów, nierozerwalnie związanych z obszarami wodno-błotnymi. Podsumowaniem wszystkich sesji referatowych była debata ekspercka, w której dyskutowano nad przyszłością sobiborskich mokradeł, planem działań zmierzających do poprawy ich stanu oraz szansach na utworzenie Parku Narodowego, obejmującego najcenniejsze ich fragmenty.

Dzięki uprzejmości naszego partnera, jakim jest Centrum Badań Zmian Klimatu i Środowiska UMCS na platformie YouTube CeReClimEn-u będą dostępne nagrania wszystkich referatów, a także debaty eksperckiej. Linki do nagrań zostaną udostępnione wkrótce m.in. w mediach społecznościowych Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych.

To jednak nie koniec Światowego Dnia Mokradeł 2025. Praktyczny wymiar obchodów będą stanowiły działania w zakresie ochrony czynnej, skupiające się na aktywnej ochronie flagowego gatunku mokradeł sobiborskich – żółwia błotnego. Do wspólnego wyjścia w teren w celu zabezpieczania lęgowisk na terenie Sobiborskiego Parku Krajobrazowego zaproszeni będą przedstawiciele instytucji naukowych oraz praktycy zajmujący się ochroną przyrody z różnych organizacji. Liczymy, że dzięki takiej współpracy zwiększymy wyraźnie tegoroczny sukces lęgowy żółwia błotnego, a przy tym ochronimy cząstkę całego ekosystemu, jakimi są mokradła.

Ostatnim, ale równie istotnym wymiarem święta mokradeł jest edukacja. Pierwszym edukacyjnym przedsięwzięciem jest coroczny internetowy Quiz wiedzy o mokradłach „W krainie bagien i moczarów”, który można rozwiązać jeszcze tylko do jutra (07.02.) do godz. 15:30. Dodatkowo, w ramach tegorocznych obchodów wybierzemy się wspólnie na wiosenny spacer mokradłowy po Sobiborskim Parku Krajobrazowym. Przewodnikami po sobiborskich mokradłach będą m.in. naukowcy prowadzący badania bezpośrednio na tych terenach. Ze względu na tematykę i jej stopień zaawansowania, wydarzenie będzie skierowane do osób dorosłych. Szczegóły wkrótce…

--------------------------------------------------------------------

Partnerami Konferencji „Przyszłość sobiborskich mokradeł” byli: Powiat Włodawski, Centrum Badań Zmian Klimatu i Środowiska UMCS w Lublinie oraz Nadleśnictwo Sobibór.

Wydarzenie było objęte Patronatem Marszałka województwa lubelskiego Jarosława Stawiarskiego, JM rektora UMCS prof. dr. hab. Radosława Dobrowolskiego, JM rektora UP w Lublinie prof. dr hab. Krzysztofa Kowalczyka, a także Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, Centrum Ochrony Mokradeł oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Patronat medialny nad wydarzeniem objęli: Polskie Radio Lublin i Kurier Lubelski.

Tekst: A. Sulima (ZLPK o/Chełm)
Zdjęcia: K. Wojciechowski (ZLPK), A. Sulima