Pożegnanie bocianów
Przez kilka miesięcy obserwowaliśmy ile trudu muszą włożyć w założenie gniazd, by stworzyć dogodne miejsce do wychowania młodych. Przez okres ok. 60-65 dni dorosłe bociany intensywnie pracowały żerując na pobliskich polach i łąkach, aby wychować młode, by te nabrały sił do długiej i bardzo wyczerpującej podróży do Afryki.
Ludzie mogli je obserwować podczas wycieczek krajoznawczych m.in. po parkach krajobrazowych, biorąc udział w rajdach rowerowych organizowanych przez nasz zespół.
W tym roku Oddział w Białej Podlaskiej zapoczątkował cykl rajdów „Szlakiem bocianich gniazd”, który ma być kontynuowany w latach kolejnych. Grupa ok. 40 osób przemierzała nadbużańskie tereny by podziwiać wioski, w których było po kilkanaście bocianich gniazd, w kilku miejscowościach pod rząd. Bialska grupa rowerowa przejechała ponad 65 km. by delektować się pięknem nadbużańskiej przyrody. W rajdzie wzięła również udział rodzina z Węgrowa, która przejechała ok. 100 km by uczestniczyć w bocianim wydarzeniu.
Najwytrwalsi „przyrodnicy”, jeżdżący cyklicznie przy odrobienie szczęścia mogli cieszyć się widokiem dużych gromad bocianich na tzw. sejmikach bocianich. Są to miejsca ostatnich żerowań i spotkań przed odlotem do miejsc, gdzie będą mieli dostęp do pokarmu. Trasa wschodnia do Afryki przez Turcję i cieśninę Bosfor mierząca ok. 10 – 12 tys. km, jest bardzo niebezpieczna i wiele bocianów jej nie przeżywa, ginąc z wycieńczenia lub w skutek polowań w krajach południowej Europy ( Malta, Cypr) i arabskich (Liban, Syria).
Rok 2025 to nietypowy rok również dla ptaków. Bociany przyleciały do nas wcześniej, ale długa i zimna wiosna, z długotrwałymi czerwcowymi przymrozkami w nocy nie rozpieszczała bocianów. Miało to przełożenie na lęgi bocianów i ilość młodych. Również susza hydrologiczna coraz częściej i ze wzmożona silą zaczyna być odczuwalna we wschodniej Polsce. Brak opadów śniegu zimą i mała ilość wody w okresie wiosennym sprzyja wysychaniu rzek i starorzeczy. Coraz bardziej wszyscy zaczynają odczuwać deficyt wody. Przekłada się to na życie ptaków.
Zaczynamy też obserwować niepokojące zjawisko przemieszczania się bocianów w okolice miejsc, gdzie bociany mają dostęp do łatwego ale i niebezpiecznego pożywienia na wysypiskach śmieci. Ptaki coraz częściej zaczynają chorować, co może prowadzić do zmniejszenia się populacji bocianiej.
W Zespole Lubelskich Paków Krajobrazowych stało się już tradycją, że przełom czerwca i lipca to okres liczenia młodych bocianów. W 2024 roku służba parków zakończyła prace nad liczeniem bocianów w 17 parkach krajobrazowych.
W 2025 roku pracownicy 5 oddziałów wchodzących w skład Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych prowadzili monitoring bocianów w dwóch skrajnych parkach krajobrazowych województwa lubelskiego: „Podlaski Przełom Bugu” i „Lasy Janowskie” i inwentaryzację w 4 obszarach chronionego krajobrazu: Grabowiecko – Strzeleckim OCK, Nadbużańskim OCK, Chodelskim OCK, OCK „Kozi Bór”.
Łącznie przeprowadzano monitoring: 270 gniazd bociana białego, z których wyprowadzono 372 młode bociany.
Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”: 230 gniazd bociana białego - 301 młodych bocianów Park Krajobrazowy „Lasy Janowskie”: 40 gniazd bociana białego - 71 młodych bocianów
W trakcie inwentaryzacji doliczono się 286 gniazd bociana białego, z których wyprowadzono 360 młodych bocianów.
Grabowiecko – Strzeleckim OCK: 91 gniazd bociana białego – 139 młodych bocianów
Nadbużańskim OCK (pow. hrubieszowski) :138 gniazd bociana białego - 128 młodych bocianów
Chodelskim OCK: 24 gniazda bociana białego – 38 młodych bocianów
OCK „Kozi Bór”: 33 gniazda bociana białego - 55 młodych bocianów
Wyniki inwentaryzacji z 17 parków krajobrazowych i 10 OCK, które były prowadzone w latach 2022 – 2025:
Oddział Biała Podlaska (1 park, 3 OCK) – 475 gniazd – 579 mł.
Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”– 230 gniazda - 301 mł.
NOCK (pow. bialski) – 196 gniazd – 217 mł.
ROCK – 21 gniazd – 21 mł.
ŁOCK – 28 gniazd – 40 mł.
Razem 3 OCK – 245 gniazd – 278 mł.
Oddział Janów Lubelski: ( 1 park, 2 OCK) – 58 gniazd – 101 mł.
Park Krajobrazowy „Lasy Janowskie” – 40 gniazd – 71 mł.
Roztoczański OCK – 5 gniazd bociana białego – 9 mł.
Kraśnicki OCK – 13 gniazd bociana białego – 21 mł.
Razem 2 OCK – 18 gniazd – 30 mł.
Oddział Chełm (4 parki, 1 OCK) – 513 gniazd – 811 mł.
Sobiborski PK – 73 gniazda – 117 mł.
Strzelecki PK – 103 gniazda – 152 mł.
Poleski PK – 107 gniazd – 163 mł.
Chełmski PK – 139 gniazd – 240 mł.
4 parki – 422 gniazda – 672 mł.
Grabowiecko – Strzelecki OCK – 91 gniazd – 139 mł.
Oddział Lubartów (6 parków, 3 OCK) – 347 gniazd - 583 mł.
Kozłowiecki PK – 12 gniazd – 15 mł.
Nadwieprzański PK – 25 gniazd – 40 mł.
PK „Pojezierze Łęczyńskie” – 67 gniazd – 108 mł.
Kazimierski PK – 16 gniazd – 18 mł.
Wrzelowiecki PK – 4 gniazda – 4 mł.
Krzczonowski PK – 11 gniazd – 26 mł.
6 parków – 135 gniazd – 211 mł.
OCK „Pradolina Wieprza” – 155 gniazd – 279 mł.
Chodelski OCK – 24 gniazda – 38 mł.
OCK „Kozi Bór” – 33 gniazda – 55 mł.
Razem 3 OCK – 212 gniazd – 372 mł.
Oddział Zamość (5 parków, 1 OCK) – 308 gniazd – 360 mł.
PK Puszczy Solskiej – 6 gniazd – 10 mł.
Szczebrzeszyński PK – 29 gniazd – 39 mł.
Południoworoztoczański PK – 1 gniazdo – 1 mł.
Skierbieszowski PK – 87 gniazd – 114 mł.
Krasnobrodzki PK – 47 gniazd – 68 m
5 parków – 170 gniazd – 232 mł.
NOCK (pow. hrubieszowski) – 138 gniazd – 128 mł.
Łącznie doliczono się: 1701 gniazd bociana białego i 2434 młodych.
17 PK – 997 gniazd – 1487 mł.
10 OCK – 704 gniazda – 947 mł.
Tekst: Z. Chajkaluk Oddział Biała Podlaska
Zdjęcia: Z. Chajkaluk
