Podsumowanie liczenia bocianów przez ZLPK

Druga połowa lata to czas pożegnania się z popularnym ptakiem w Polsce jakim jest bocian biały (Ciconia ciconia).  Rok 2024 to rok zawirowań w przyrodzie. Bociany w tym roku przyleciały do Polski o ok. 2-3 tygodnie wcześniej i wcześniej nas opuszczają.

Po rozbudowaniu gniazda lub dobudowaniu istniejącego para przystąpiła do lęgu. Samice  złożyły   od 3 do 5 jaj, czasami nawet 7 w okresie dwudniowym. Po 33 – 35 dniowym okresie inkubacji wykluły się bocianki Przez okres kilku miesięcy oglądaliśmy jak rosły i zmieniały się młode. Widzieliśmy jak pisklęta pokryte krótkimi, rzadkimi piórami spodnimi koloru białego zmieniały je  na gęste pokrycie białego puchu by po ok. trzech tygodniach zobaczyć wyrastające czarne pióra lotne. Kolor nóg młodego bociana również zmieniał się od różowawego po ciemnoszary. Kolor dzioba młodego boćka przybrał barwę czarną z brązowym końcem.

Po intensywnym okresie karmienia przez oboje rodziców,  trwającym 60 – 65 dni, młode bociany zaczęły opuszczać gniazdo i przygotowywały się do samodzielnego zdobywania pożywienia by nabrać sił i móc  odlecieć na zimowisko do południowo wschodniej Afryki.

W sierpniu bociany zaczęły zbierać się w miejscach wspólnego żerowania na tzw. sejmikach. Jako pierwsze wyleciały ptaki dorosłe, które w danym roku nie prowadziły lęgów, później ptaki młode, dopiero po pięciu - dziesięciu dniach odlatują ptaki dorosłe, które prowadziły lęgi.

Bociany gniazdujące w Polsce lecąc do Afryki  wybierają trasę wschodnią przez Turcję i cieśninę Bosfor pokonując do ok.10 – 12 tyś. km  w jedną stronę. Wiele z nich ginie z wycieńczenia i w skutek polowań (w krajach południowej Europy (Malta, Cypr) oraz arabskich (Liban, Syria, Oman).

Przełom czerwca i lipiec to czas prowadzenia spisów gniazd bociana białego. Inicjatorem pierwszego  na świecie spisu bocianów był ks. Eugeniusz Janota. Odbył się on w 1876 r. w Galicji. Pierwsze Międzynarodowe Liczenie Gniazd Bociana Białego odbyło się w 1934r. Regularnie odbywa się on od 1974r. co 10 lat. W 2024r. odbył się po raz VIII.

Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych przyłączył się do spisu. Pracownicy dwóch Oddziałów tj. Janów Podlaski i Chełm pomogli liczyć ptaki w Gminach: Janów Podlaski, Konstantynów, Chełm (gmina miejska i wiejska) oraz Włodawa.

W 2022r. Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych rozpoczął liczenie gniazd na terenie działania 17 parków krajobrazowych i 17 obszarów chronionego krajobrazu w województwie lubelskim. Ze względu na dużą ilość obszarów chronionych monitorowanie przeprowadzane jest etapowo.

Wykaz PK i OCK, w których przeprowadzono inwentaryzację i monitoring gniazd w 2024r.

Oddział Janów Podlaski: Park Krajobrazowy  „Podlaski Przełom Bugu” – monitoring – 224 gniazda (351mł.)               
                                       Łukowski OCK – inwentaryzacja 28 gniazda (40 mł.)
 
Oddział Janów Lubelski: PK „Lasy Janowskie” – monitoring – 36 gniazda (73 mł.)
                                        Kraśnicki OCK – inwentaryzacja – 13 gniazd (21 mł.)
 
Oddział Chełm: Chełmski PK – inwentaryzacja  - 139 gniazd (240 mł.)
                                       Sobiborski PK – monitoring 73 gniazda(117 mł.)
 
Oddział Lubartów: Kazimierski PK – inwentaryzacja 16 gniazd(18 mł.)
                                       Wrzelowiecki PK – inwentaryzacja – 4 gniazda(4 młode)
                                       Krzczonowski PK - inwentaryzacja  - 11 gniazd(26 mł.)
                                       OCK „Pradolina Wieprza” – inwentaryzacja – 155 gniazd(279 mł.)
 
Oddział w Zamościu: Skierbieszowski PK – inwentaryzacja – 87 gniazd(114 mł.)
                                      Krasnobrodzki PK – inwentaryzacja – 47 gniazd(68 mł.)

Wyniki inwentaryzacji w 17 parkach krajobrazowych i 6 OCK, które były prowadzone w latach 2022 – 2024:

Oddział Janów Podlaski (1 park, 3 OCK) – 469 gniazd – 629 mł.

                                      Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”– 224 gniazda - 351 mł.
                                      NOCK – 196 gniazd  – 217 mł.
                                      ROCK – 21 gniazd – 21 mł.
                                      ŁOCK – 28 gniazd  – 40 mł.

                                      Razem 3 OCK – 245 gniazd – 278 mł.

Oddział Janów Lubelski: (1 park, 2 OCK) – 54 gniazda – 103 mł.

                                      Park Krajobrazowy „Lasy Janowskie”  – 36 gniazda – 73 mł.

                                      Roztoczański OCK – 5 gniazd bociana białego – 9 mł.
                                      Kraśnicki OCK – 13 gniazd bociana białego – 21 mł.

                                      Razem 2 OCK – 18 gniazd – 30 mł.
                        
Oddział Chełm (4 parki) – 422 gniazda – 672 mł.

                                      Sobiborski PK – 73 gniazda – 117 mł.

                                      Strzelecki PK – 103 gniazda – 152 mł.

                                      Poleski PK – 107 gniazd – 163 mł.

                                      Chełmski PK – 139 gniazd – 240 mł.

Oddział Lubartów (6 parków, 1 OCK) – 290 gniazd - 490 mł.

                                      Kozłowiecki PK – 12 gniazd – 15 mł.

                                      Nadwieprzański PK – 25 gniazd – 40 mł.

                                      PK „Pojezierze Łęczyńskie” – 67 gniazd – 108 mł.

                                      Kazimierski PK – 16 gniazd – 18 mł.

                                     Wrzelowiecki PK – 4 gniazda – 4 mł.

                                     Krzczonowski PK – 11 gniazd – 26 mł.

                                     6 parków – 135 gniazd – 211 mł.
                       
                                    OCK „Pradolina Wieprza” – 155 gniazd – 279 mł.

Oddział Zamość (5 parków) – 170 gniazd – 232 mł.

                                    PK Puszczy Solskiej – 6 gniazd – 10 mł.

                                    Szczebrzeszyński PK – 29 gniazd – 39 mł.

                                    Południoworoztoczański PK – 1 gniazdo – 1 mł.

                                    Skierbieszowski PK – 87 gniazd – 114 mł.

                                    Krasnobrodzki PK – 47 gniazd – 68 m

Łącznie doliczono się: 1405 gniazd bociana białego i 2126 młodych.

Tekst: Z. Chajkaluk Oddział Janów Podlaski

Zdjęcia: Z. Chajkaluk, M. Husiński