Jest rzeczą bardzo ważną abyśmy pamiętali o naszych bohaterach z dawnych lat. Teren Parku Krajobrazowego „Lasy Janowskie” usiany jest mogiłami poległych z czasów Drugiej Wojny Światowej. Na tym obszarze odbyła się największa bitwa partyzancka na ziemiach polskich, gdzie partyzanci przeciwstawili się przeważającym oddziałom niemieckim. Z tego okresu pochodzi najwięcej mogił.
Jedna z nich jest grób Barbary Mączyńskiej ps. „Baśka”, usytuowany obok drogi przez miejscowość Szklarnia. Ta młoda sanitariuszka poniosła tragiczna śmierć. Potwornie okaleczona po nadepnięciu na minę, położona w jednym z domów spłonęła żywcem w trakcie bombardowania Szklarni przez niemieckie samoloty. W miejscu jej tragicznej śmierci niedługo po wojnie powstała murowana mogiła, oraz ułożono okazały głaz.
Skromny grób zawsze był zadbany, często widać było świeże kwiaty i znicze. Pomimo tego z upływem lat niszczał. Z bardzo szlachetną inicjatywą wystąpili mieszkańcy wsi Szklarnia którzy postanowili przekazać fundusz sołecki na renowację mogiły i pomnika. Dzięki tym środkom i przy pomocy radnego gminnego grób Barbary Mączyńskiej został gruntownie odnowiony.
Mieszkańcy okolic Janowa Lubelskiego pomimo upływu lat wciąż pamiętają o patriotach poległych za lepszą przyszłość Polski i Polaków. Odnowiona mogiła „Baski” jest tego najlepszym przykładem. Często w miejscu śmierci Barbary Mączyńskiej pracownicy Parku Krajobrazowego „Lasy Janowskie” spotykali rodzinę z pobliskiego Janowa Lubelskiego. Dzięki ich relacji dowiedzieliśmy się o szczegółach śmierci „Baśki” oraz dalszych losach jej towarzyszy broni. Mączyńska walczyła razem ze swoją starszą siostrą Hanną – obydwie uciekły z warszawskiego getta i po przejściu pieszo około 600 kilometrów znalazły się w lasach janowskich. Obydwie ukończyły szkołę pielęgniarską ( ich ojciec był lekarzem, zginął w getcie ) , dlatego też zostały sanitariuszkami w oddziale partyzanckim. Starsza Hanna opatrywała swoją siostrę i widziała jej śmierć. Zdołała się wydostać z lasów janowskich, wróciła do Warszawy gdzie brała udział w Powstaniu Warszawskim. Aresztowana przez Niemców i wywieziona do obozu, została oswobodzona przez armię amerykańską. Po wojnie wróciła do Polski.
Prośbę o opiekę nad grobem siostry oraz zdjęcie „Baśki” przekazała koledze ( w czasie wojny członkowi AK ) którego krewni przebywają w Janowie Lubelskim i wypełniają prośbę Hanki do dnia dzisiejszego. Ten samotny przydrożny grób młodziutkiej Barbary Mączyńskiej uświadamia nam wszystkim jak tragiczne i zawiłe były losy młodych Polaków w czasie wojny a także wiele lat po jej zakończeniu.
Tekst: M. Piech ZLPK OZ w Janowie Lubelskim
Zdjęcia : M. Grzyb ZLPK OZ w Janowie Lubelskim