W Kozłowieckim Parku Krajobrazowym ustawione zostały trzy tablice informujące o walorach Parku. Tablice zlokalizowano w Samoklęskach, Kamionce (w parku naprzeciw Urzędu Gminy Kamionka) praz w Lubartowie obok biblioteki. We Wrzelowieckim Parku Krajobrazowym znalazły się dwie nowe tablice. Pierwsza z nich charakteryzująca ogólnie walory Parku została ustawiona przy Szkole Podstawowej im. Powstańców Styczniowych w Chruślinie. Ustawiono ją w miejscu starej, zniszczonej już tablicy Parku. Szkoła w Chruślinie to miejsce szczególne. Od lat działa tu założony przez Panią Barbarę Kreto Klub Młodego Ekologa, prowadzone są tutaj zielone szkoły, w szkolnym ogródku znajduje się głaz-pomnik „W hołdzie obrońcom przyrody ojczystej” ustawiony tu w 1993 r. w 65-lecie istnienia Ligi Ochrony Przyrody, zaś niedaleko od szkoły przebiega ścieżka edukacyjna na Złotą Górę. Kolejna tablica we Wrzelowieckim PK została zlokalizowana w jednym z najbardziej malowniczych miejsc w Parku – w kamieniołomie położonym między Kaliszanami a Piotrawinem. Jest to tablica tematyczna dotycząca kamieniołomu, jego walorów geologicznych, przyrodniczych i krajobrazowych. Najobficiej „otablicowany” został Krzczonowski Park Krajobrazowy. W Parku tym ustawionych zostało aż 6 tablic. Tablica ogólna o Parku została ustawiona w Rybczewicach obok cmentarza z I wojny światowej przy drodze nr 837. W gminie Krzczonów ustawiono 5 tablic tematycznych. W miejscowości Krzczonów stanęły dwie tablice, jedna koło głazu pomnikowego informuje o cechach charakterystycznych tego osobliwego pomnika przyrody, zawiera także informacje o tym czym są pomniki przyrody oraz treści dotyczące samego Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego. Zaś druga tablica z charakterystyką wczesnośredniowiecznych kurhanów stanęła przy drodze wiodącej do tego unikalnego obiektu przyrodniczo-historycznego. W Nowinach Żukowskich zlokalizowana została tablica o podobnym zakresie treści jak w Krzczonowie, przy kolejnym głazie pomnikowym. Natomiast w Piotrkówku w niewielkiej odległości od źródeł rzeki Olszanki – pomnika przyrody nieożywionej – ustawiono tablicę dotycząca źródeł w Krzczonowskim PK i szerzej w całym dorzeczu Giełczwi. Jeszcze jedna tablica stanęła w zespole przyrodniczo-krajobrazowym „Kamienny Wąwóz” koło Kolonii Żuków. Informuje ona o tej dość rzadkiej formie ochrony przyrody a poza tym prezentuje walory samego Kamiennego Wąwozu (znajduje się tu m.in. jedno z dwóch w naszym województwie stanowisk dziewięćsiłu bezłodygowego). W Parku Krajobrazowym Lasy Janowskie stanęło 5 nowych tablic. Trzy z nich dotyczą rezerwatowej hodowli konika biłgorajskiego w Szklarni, zaś dwie tablice zawierają ogólne informacje o Parku. Cztery tablice opisujące walory Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego stanęły w miejscowościach: Skierbieszów – przy Bibliotece, w której mieści się także punkt informacyjny, w Izbicy obok Urzędu Gminy, w Kornelówce w gminie Sitno obok kamiennej wieży widokowej, z której roztacza się piękny widok i na Padół Zamojski (aż po Roztocze) i na Działy Grabowieckie oraz przy drodze wiodącej do rezerwatu Głęboka Dolina koło wsi Bończa w gminie Kraśniczyn. Cztery tablice informacyjne dotyczące walorów przyrodniczych i kulturowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego zostały ustawione w Nowinach, Brzeźnie, Gotówce i Rudzie. W Parku tym, nad zbiornikiem Stańków urządzony został także punkt edukacyjny z ośmioma tablicami tematycznymi. W Sobiborskim Parku Krajobrazowym stanęły trzy nowe tablice opisujące jego walory. Zlokalizowano je w: Osowie, Okunince i Sobiborze-Stacji. W najdalej na południowy wschód wysuniętym zakątku naszego województwa, w wiosce Siedliska w Południoworoztoczańskim Parku Krajobrazowym ustawiona została obok cerkwi tablica informacyjna o tym właśnie Parku.
Sukcesywnie uzupełniane jest także oznakowanie parków krajobrazowych tablicami granicznymi. W roku bieżącym ustawiono 18 nowych tablic granicznych. Po 4 sztuki znalazły się w parkach krajobrazowych: Kozłowieckim, Kazimierskim i Nadwieprzańskim. W PK Pojezierze Łęczyńskie ustawiono 5 tablic granicznych zaś w Krzczonowskim PK jedną.
Ustawienie tak znacznej ilości tablic było poważnym przedsięwzięciem logistycznym, które zakończyło się sukcesem dzięki współpracy szeregu osób i instytucji. Przede wszystkim podziękowania należą się włodarzom terenów, na których tablice zostały ustawione. To za zgodą wójtów gmin: Krzczonów, Skierbieszów, Rybczewice, Izbica, Sitno, Kamionka i Józefów nad Wisłą oraz burmistrzów miast: Łęczna i Lubartów możliwe było sprawne ustawienie tablic we właściwych, wyeksponowanych miejscach. Przychylność i pomoc w tej kwestii wykazali także leśnicy. Z Nadleśnictwa Świdnik wsparcia udzielili: Pan Adam Kot – Nadleśniczy Nadleśnictwa Świdnik i Pan Jarosław Przech – Leśniczy Leśnictwa Chmiel. Zaś z Nadleśnictwa Krasnystaw były to następujące osoby: Pan Waldemar Czajka –Nadleśniczy Nadleśnictwa Krasnystaw, Pani Monika Krysiak – starszy specjalista służby leśnej i Pan Jerzy Socha – Leśniczy Leśnictwa Bończa. Poza tym przy lokalizacji tablic wsparli ZLPK także Panowie: Krzysztof Szpakowski i Stanisław Chodowicz z Krzczonowa oraz Pan Mieczysław Muszkiewicz – dyrektorowi Szkoły Podstawowej im. Powstańców Styczniowych w Chruślinie. Słowa podziękowania należą się także Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz dyrektorowi Domu Pomocy Społecznej w Nowinach.
Za merytoryczne przygotowanie treści tablic odpowiedzialni byli pracownicy ZLPK – Biura oraz Ośrodków Zamiejscowych w Janowie Lubelskim, Lubartowie, Chełmie i Zamościu jednakże znacznego wsparcia swoją wiedzą i pomocą udzielili także naukowcy z Zakładu Geologii i Ochrony Litosfery UMCS: dr hab. Wojciech Zgłobicki, dr inż. Miłosz Huber i mgr Waldemar Jezierski. Zdjęcia do tablic nieodpłatnie udostępnił Pan Jacek Rosły ze Starostwa Powiatowego w Opolu Lubelskim. Powyższa „lista” nie jest zupełną gdyż w toku prac nad tablicami pomocą służyło także wiele innych osób, którym składamy serdeczne podziękowania.
Wyrazy szczególnej wdzięczności należą się instytucjom, które sfinansowały zadanie „Wykonanie i ustawienie tablic informacyjnych oraz tablic granicznych w parkach krajobrazowych województwa lubelskiego”, bez którego to wsparcia realizacja zadania w ogóle nie byłaby możliwa. A były to następujące instytucje: Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, Województwo Lubelskie oraz Fundacja CEMEX Budujemy Przyszłość.
Mamy nadzieję, że nowe tablice informacyjne będą dobrze służyć edukacji ekologicznej i promocji walorów lubelskich parków krajobrazowych przez wiele kolejnych lat.
Tekst: Krzysztof Wojciechowski, Biuro ZLPK
Fotografie: Krzysztof Wojciechowski, Biuro ZLPK
Ośrodek Zamiejscowy w Janowie Lubelskim ZLPK
Ośrodek Zamiejscowy w Zamościu ZLPK
Ośrodek Zamiejscowy w Chełmie ZLPK