Nowa ścieżka edukacyjna w Krzczonowskim Parku Krajobrazowym

W ramach działalności statutowej Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych została wytyczona ścieżka edukacyjna „Cieszynianka-Kamienny Wąwóz” na terenie Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego.

Ścieżka wzbogaca infrastrukturę turystyczną Krzczonowskiego PK i ma na celu zaprezentowane różnorodnych zbiorowisk roślinnych, gatunków roślin i zwierząt, krajobrazów a także form geomorfologicznych i obiektów hydrograficznych występujących na tym obszarze. Ścieżka ma długość 7,75 km i w całości położna jest w mezoregionie Wyniosłość Giełczewska na terenie gminy Krzczonów. Na trasie ścieżki znajduje się 3 tablice informacyjne. Została opracowana przez pracowników Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w oparciu o już istniejącą w rezerwacie Las Królewski pieszą ścieżkę edukacyjną oraz ścieżkę dydaktyczną opisaną, lecz nie wyznaczoną w terenie, w 1996 roku przez dr Marię Wawer i mgr. inż. Romana Dejnekę. Początkowy odcinek ścieżki stanowi wspominana wcześniej piesza ścieżka edukacyjna po rez. Las Królewski, dalszy odcinek to zmodyfikowana propozycja z połowy lat 90. XX w. Wędrując ścieżką poznamy aż 5 (z 10 funkcjonujących w polskim prawodawstwie) form ochrony przyrody.

Ścieżka rozpoczyna się u wejścia do rezerwatu Las Królewski i początkowy jej odcinek ma charakter leśny. Przemierzając ją widzimy grąd rosnący w rezerwacie oraz bardzo rzadkie gatunki roślin, jak cieszynianka wiosenna, która ma tutaj jedno z nielicznych stanowisk na Lubelszczyźnie. Jest ona też rośliną herbową Krzczonowskiego PK. Znajduje się tu także zbiornik wodny oraz nisza źródliskową tzw. Śmierdzącego Źródełka. Zbiornik jest siedliskiem płazów a także służy jako wodopój dla zwierzyny leśnej. W niewielkiej odległości od źródełka rośnie także lipa o fantazyjnych kształtach. Na wschodnim skraju rezerwatu ścieżka rozwidla się. Wybierając odcinek krótszy, biegnący na północ, dojdziemy do wąwozu, na obrzeżach którego rosną świerki, jednak obecnie w znacznym stopniu uschłe. Idąc dalej dochodzimy do płatu murawy kserotermicznej z ciekawymi gatunkami roślin jak: oman wąskolistny, szałwia łąkowa, pierwiosnka wiosenna czy miodownik melisowaty. Tutaj dochodzimy do drogi Krzczonów-Piaski, którą możemy wrócić do punktu wyjścia.  Wybierając wariant dłuższy, biegnący na wschód, wychodzimy wkrótce z lasu i idąc jego skrajem dochodzimy do najwyżej położonego punktu na ścieżce (ponad 260 m n.p.m.). Przed nami na północ i zachód otwiera się szeroka perspektywa pól. Mamy przed sobą charakterystyczny krajobraz Wyniosłości Giełczewskiej. Jest on malowniczy o każdej porze roku. Zimą to rozległa, biała przestrzeń, wiosną bieleją na polach kwitnące samotne grusze oraz tarniny, w których gnieżdżą się gąsiorki. Latem nad żniwnymi łanami krążą śpiewające skowronki i drapieżne myszołowy. Jesienią zaś lasy okalające pola zachwycają paletą barw, zaś na zaoranych zagonach gromadzą się stadka saren. Niedaleko, w Walentynowie, znajduje się pomnik przyrody nieożywionej – źródło.

Wkrótce jednak znów zagłębiamy się w las. Wchodzimy w ciągnący się na długości bez mała 4 km wąwóz, który w swoim ujściowym odcinku nazywany jest Kamiennym Wąwozem. Jego zbocza porasta las grądowy a sam krajobraz przypomina tereny podgórskie. Różnice wysokości dochodzą do kilkunastu i więcej metrów. Wąwóz posiada także boczne odgałęzienie przez co miejsce to staje się jeszcze bardziej tajemnicze i malownicze. Z lasu wychodzimy w momencie gdy dno wąwozu znacznie się rozszerza stając się płaskie, sam zaś wąwóz skręca na północ. Wchodzimy na teren zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Kamienny Wąwóz”. Ta rzadka forma ochrony przyrody (w województwie lubelskim jest tylko 7 takich obiektów) ma za zadanie ochronę „fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujących na ochronę ze względu na ich walory widokowe i estetyczne”. Po drodze spotykamy roślinę objętą częściową ochroną – kalinę koralową. Poza tym na trasie rosną głogi a także drzewa owocowe. Aby docenić niezaprzeczalne walory widokowe Kamiennego Wąwozu wystarczy wspiąć się na zbocza dawnego wyrobiska wapienia, przy którym stoi tablica informacyjna Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Znajduje się tu także jedno z dwóch w województwie lubelskim stanowisk dziewięćsiłu bezłodygowego, a także innych roślin „stepowych” i rzadkich, jak oman wąskolistny, len włochaty, ożota zwyczajna czy aster gawędka.

U wylotu wąwozu skręcamy na zachód w niewielką jego odnogę i dalej, już asfaltem, przez Żuków-Kolonię i doliną rzeki Radomirki dochodzimy do drogi Krzczonów-Piaski, gdzie ścieżka kończy swój bieg.

Ścieżka powstała dzięki wsparciu finansowemu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie. Jej wytyczenie było możliwe dzięki przychylności Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie, Nadleśnictwa Świdnik reprezentowanego przez leśniczego Leśnictwa Chmiel Pana Jarosława Przecha oraz władz gminy Krzczonów. Został także wydany drukiem przewodnik po ścieżce zawierający szczegółowe opisy jej walorów.

Warto dodać, że w ramach zadania: „Wykonanie i ustawienie tablic informacyjnych i granicznych w parkach krajobrazowych województwa lubelskiego oraz tablic informacyjno-edukacyjnych na ścieżce edukacyjnej wraz z przewodnikami” współfinasowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie w roku bieżącym na terenie Krzczonowskiego PK ustawiono jeszcze jedną tablicę informacyjną (przy parkingu leśnym w miejscowości Boży Dar) oraz 4 tablice graniczne w miejscowościach: Piotrkówek, Krzczonów, Dąbie i Stryjno Drugie.

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Wojciechowski, Biuro ZLPK