NIE ŚWIĘCI GARNKI LEPIĄ

Teren Parku Krajobrazowego „Lasy Janowskie” słynie nie tylko z bujnej przyrody, pięknego krajobrazu, ale równie region nadal piastujący i  kultywujący dawne rzemiosło. Widoczne jest to szczególnie w tradycyjnej wytwórczości rzemieślniczej. W rejonie parku najbardziej znana jest produkcja garnków. W jednej ze wsi wytwarzane są one już od ponad 200 lat. Miejscowość słynąca z tej ceramiki to Łążek Garncarski /nazwa adekwatna do zajęć  miejscowej ludności/. Ceramika stąd pochodząca znana jest i ceniona jako jedna z najpiękniejszych w całej Polsce. Jej cechą charakterystyczną jest sa motywy kogutka i polewanie całości podbiałką.

Tradycje garncarskie w Łążku sięgają drugiej połowy osiemnastego wieku. W 1799 roku działał jeden garncarz, ale na początku dziewiętnastego wieku jest już ich wielu. Prawdziwy rozkwit następuje w latach siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku  kiedy do wsi zostali sprowadzeni garncarze z Galicji. Dzięki ich pracy poziom wytwórczości garncarskiej został bardzo podniesiony. Przed I wojną światową garnki z Łążku znane były w Rosji i docierały do jej najdalszych  zakątków. Od 1911 r we wsi zaczęto wyrabiać również kafle. W okresie międzywojennym bardzo poszerzył się rynek zbytu i obejmował okolice Lwowa, Mielca, Ostrowca, Iłży, a garnki trafiały także do warszawskich sklepów. W 1960 roku w Łążku było 16 warsztatów garncarskich, lecz pod koniec dwudziestego wieku ośrodek niemal zupełnie zamarł.

Obecnie w Łążku Garncarskim dawne tradycje kultywuje trzech garncarzy. Wyrabiają oni misy, dzbany, donice, garnki, doniczki i tzw. dwojaki. Promowaniu tradycyjnego rzemiosła garncarskiego służy odbywający się na początku lipca w Łążku Garncarskim Jarmark Garncarski, jedna z największych tego typu imprez w Polsce. Uczestnicy mogą zapoznać się, a nawet  wziąć czynny udział w całym procesie wytwarzania tradycyjnej ceramiki, począwszy od wykopania gliny, przez toczenie garnków na kole, aż do ich wypalania i zdobienia. Pracownie garncarskie można odwiedzić nie tyko podczas jarmarku, zorganizowane grupy mogą zapoznać się z tym tradycyjnym zawodem również w innym okresie. Wizyta w pracowni garncarza cieszy się dużym powodzeniem zarówno wśród młodzieży jak i starszych turystów.

Tekst: M. Piech ZLPK OZ w Janowie Lubelskim

Zdjęcia: Krzysztof Wojciechowski ZLPK w Lublinie