MRÓWKA RUDNICA

     Jedną z najbardziej urozmaiconych i najciekawszych ścieżek dydaktycznych w Parku Krajobrazowym „Lasy Janowskie” jest ta położona w rezerwacie leśnym Szklarnia. Obejmuje ona fragment dawnej Puszczy Solskiej z drzewostanem naturalnego pochodzenia.

     Wędrując tym szlakiem leśnym co chwila napotykamy ogromne kopce zbudowane z igliwia, liści i gałązek. To mrowiska , swoiste warownie – dom rodziny mrówki rudnicy. Mrowisko ma wysokość do 1 metra, czasami nawet więcej. Składa się z części nadziemnej (kopiec) zbudowany z igieł drzew i drobnych gałązek, oraz podziemny sięgający nawet do 2 metrów głębokości. Wewnątrz znajdują się komory połączone systemem korytarzy. W zależności od pogody, a szczególnie pory roku, mrówki przebywają w różnych częściach mrowiskach, w lecie głównie w części nadziemnej, a w zimie pod ziemią. W jednym mrowisku może mieszkać nawet 100 tysięcy owadów.

      Bardzo ciekawa i przeważnie nieznana jest biologia mrówki rudnicy. Występują bezpłciowe robotnice, samica – królowa, i samce.

W lecie ze złożonych przez  królową  jaj wylęgają się  uskrzydlone  samce  i samice które udają się w lot godowy. Podczas  lotu samce zapładniają samice i giną .Zapłodnione  samice przystępują do założenia mrowiska. W tym celu znajdują gniazdo mrówek pierwomrówki łagodnej , wchodzą do niego i po zabiciu królowej  samica rudnicy zostaje zaakceptowana przez robotnice, które traktują ją jak swoją królową. Mrówka rudnica  (królowa) składa jaja z których wylęgają się wyłącznie mrówki rudnice , po naturalnej śmierci pierwomrówek z czasem stanowią 100% owadów w gnieździe.

    Królowa zajmuje się tylko i wyłącznie składaniem jaj (nawet 300 dziennie) a wszelkie prace w mrowisku i poza nim wykonują robotnice.

    Rudnice odżywiają się drobnymi zwierzętami, szczególnie zaś owadami i ich  . Rudnice odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu ekosystemów leśnych, latem mrówki z jednego mrowiska zabijają około 50 tysięcy larw owadów, broniąc las przed masowym ich rozmnażaniem. W czasie masowego pojawiania się szkodników mrówki z jednego mrowiska mogą zniszczyć nawet  100 milionów owadów, a ponadto usuwają martwe szczątki zwierząt, pełniąc funkcję czyściciela lasu.

     W Polsce mrówka rudnica podlega ochronie częściowej, która obejmuje także gniazdo mrówek.     

Tekst: M. Piech ZLPK OZ w Janowie Lubelskim

Zdjęcia: Wikipedia, M. Grzyb