Międzynarodowa konferencja naukowa „Funkcje przyrodnicze i społeczne parków krajobrazowych oraz formy organizacji i zarządzania.”

Została ona zorganizowana przez Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych przy współudziale Katedry Turystyki i Rekreacji Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Miejscem obrad było Szczególną okazję do jej zorganizowania stanowiła mijająca 25 rocznica istnienia dwóch roztoczańskich parków krajobrazowych: Szczebrzeszyńskiego i Południoworoztoczańskiego.W skład Komitetu Naukowego konferencji weszło szerokie grono naukowców z ośrodków naukowych Polski i Ukrainy: prof. dr hab. Bogusław Sawicki (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie), prof. dr hab. Jan Sikora (Uniwersytet Ekonomiczny, Poznań), dr Jurij Zinko (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki), dr hab. Gabriel Borowski (Politechnika Lubelska), dr hab. Mikołaj Jalinik (Politechnika Białostocka), dr hab. Bogusław Stankiewicz (Uniwersytet Zachodniopomorski), dr Rafał Rowiński (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie), dr Anna Mazurek-Kusiak (Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie), dr Marlena Prochorowicz (Uniwersytet Zachodniopomorski, Szczecin) i dr Jarosław Herbert (Uniwersytet Rzeszowski).

Patronat honorowy nad konferencją objęli: Pan Sławomir Sosnowski – Marszałek Województwa Lubelskiego oraz Jego Magnificencja prof. dr hab. Zygmunt Litwińczuk – Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Patronem medialnym konferencji zostało Katolickie Radio Zamość. Zorganizowanie konferencji nie byłoby możliwe bez wsparcia finansowego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie oraz Województwa Lubelskiego.Celem konferencji było przedstawienie walorów krajobrazowych, przyrodniczych i kulturowych parków krajobrazowych Roztocza polskiego i ukraińskiego, a w szczególności Szczebrzeszyńskiego i Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego, prezentacja regionalnych parków krajobrazowych Ukrainy oraz problematyki ich funkcjonowania, a także ukazanie potencjału parków krajobrazowych, jako czynnika rozwoju gospodarki turystycznej, również w aspekcie międzynarodowym.W konferencji udział wzięło bez mała 70 osób (68). Wśród uczestników liczne grono stanowili przedstawiciele ośrodków naukowych z Polski i Ukrainy: Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie na czele z prof. dr hab. Eugeniuszem R. Grelą - prorektorem ds. organizacji i rozwoju uczelni UP w Lublinie, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II – ks. prof. Jacek Łapiński – dziekan Wydziału Matematyki, Informatyki i Architektury Krajobrazu, Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie – dr Anna Cwener, dr Grażyna Szymczak oraz Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki we Lwowie – dr Jurij Zinko i inż. Oksana Szewczuk. W konferencji udział wzięli także przedstawiciele władz samorządowych na czele z Wicemarszałkiem Województwa Lubelskiego Panem Grzegorzem Kapustą. Poza tym obecny był Wicestarosta Zamojski Kazimierz Mielnicki, burmistrzowie Krasnobrodu i Zwierzyńca, a także sekretarz miasta i gminy Szczebrzeszyna. Liczne grono stanowili pracownicy instytucji i urzędów zajmujących się ochroną środowiska oraz jej finasowaniem. Z tej ostatniej grupy należy wymienić prezesów i wiceprezesów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. WFOŚiGW w Lublinie reprezentowali zastępcy prezesa: Pan Lucjan Orgasiński i Pan Andrzej Gajak, WFOŚiGW w Katowicach – prezes zarządu Andrzej Pilot, WFOŚiGW w Opolu reprezentowali: prezes zarządu Piotr Soczyński oraz zastępca prezesa zarządu Edward Gondecki. Instytucje i urzędy ochrony środowiska reprezentowali dyrektorzy i wicedyrektorzy departamentów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie: Pan Sławomir Struski – dyrektor Departamentu Rolnictwa i Środowiska, Pan Mateusz Winiarski – zastępca dyrektora Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich. Obecna była także Pani Oksana Wijtyk – zastępca dyrektora Departamentu Ekologii i Zasobów Naturalnych Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej. Wśród przedstawicieli instytucji ochrony środowiska wymienić należy także: Pana Andrzeja Wojtyło – zastępcę dyrektora Roztoczańskiego Parku Narodowego, Pana Grzegorza Garbuza – dyrektora Ogrodu Zoologicznego im. Stefana Milera w Zamościu oraz Pana Ryszarda Teterycza – zastępcę nadleśniczego Nadleśnictwa Zwierzyniec. Na konferencji nie mogło także zabraknąć przedstawicieli parków krajobrazowych i ich zespołów z innych regionów Polski. Obecni byli: Pani Joanna Kurzawa – dyrektor Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej, Pani Alina Jągowska – dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego, Pani Katarzyna Krakowska – zastępca dyrektora Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego, dr inż. Marian Tomoń – dyrektor Brodnickiego Parku Krajobrazowego, Pan Jerzy Wolski – dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu, Pan Sylwester Chołast – dyrektor Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych, Pan Andrzej Sieradzki – dyrektor Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia, Pan Krzysztof Główczyński – dyrektor Welskiego Parku Krajobrazowego oraz kierownicy ośrodków zamiejscowych i pracownicy Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Konferencja składała się z dwóch części: sesji referatowej w dniu 11 maja oraz sesji terenowych, z których jedna odbyła się dnia 11 maja po południu druga zaś 12 maja (program konferencji w załączniku). Jednak jeszcze przed rozpoczęciem sesji referatowej nastąpiło przywitanie gości przez Panią Justynę Jędruch – Dyrektor Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Następnie Wicemarszałek Województwa Lubelskiego Grzegorz Kapusta przedstawił w krótkim, ale nasyconym informacjami wystąpieniu działalność ZLPK. Po nim głos zabrali inni zaproszeni gości składając gratulacje i życzenia dyrektor i pracownikom ZLPK z okazji 25-lecia Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego i Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego. Głos zabrali m.in.: prof. dr hab. Eugeniusz R. Grela - prorektorem ds. organizacji i rozwoju uczelni UP w Lublinie, Pani Oksana Wijtyk - zastępca dyrektora Departamentu Ekologii i Zasobów Naturalnych Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej, Pan Lucjan Orgasiński – Zastępca prezesa Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie a także dyrektorzy parków krajobrazowych i ich zespołów z innych województw. Kolejnym punktem było wręczenie honorowej odznaki „Przyjaciela Lubelskich Parków Krajobrazowych” osobom zasłużonym dla ochrony ich wartości przyrodniczych i kulturowych. Wicemarszałek Grzegorz Kapusta wręczył odznaki 14 osobom wspierającym ZLPK – przedstawicielom nauki, instytucji ochrony środowiska, dyrektorom parków krajobrazowych, samorządowcom oraz współpracującym z ZLPK naukowcom z Ukrainy. W gronie nagrodzonych znalazł się Pan Sławomir Struski – dyrektor Departamentu Rolnictwa i Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie.Następnie rozpoczęła się I sesja referatowa. Prowadził ją prof. dr hab. Bogusław Sawicki – kierownik Katedry Turystyki i Rekreacji UP w Lublinie, a jednocześnie przewodniczący Rady ZLPK i współorganizator konferencji. On też wygłosił pierwszy referat dotyczący obszarów prawnie chronionych Roztocza, jako ważnego czynnika rozwoju gospodarki turystycznej, w którym zwrócił szczególną uwagę na potencjał parków krajobrazowych dla rozwoju przyjaznych przyrodzie form turystyki, jak eko i agroturystyka. Kolejną prelegentką była dr Anna Cwener z Zakładu Geobotaniki UMCS w Lublinie. Wygłosiła ona wykład pt.: „Zróżnicowanie geobotaniczne roztoczańskich parków krajobrazowych”. Podkreśliław nim szczególną rolę Roztocza i parków krajobrazowych położonych na jego terenie jako miejsc występowania rzadkich gatunków flory z różnych regionów oraz tereny gdzie podlegają one ochronie. Wskazała na potrzeby i formy owej ochrony. Ostatnim referatem w I sesji była prezentacja Pana Radosława Wnuka - kierownika Oddziału Regionalnej Infrastruktury Informacji PrzestrzennejUrzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego dotycząca danych środowiskowych w Regionalnej Infrastrukturze Informacji Przestrzennej Województwa Lubelskiego. Prelegent przedstawił w niej to ważne dla przyrodników i osób zajmujących się ochroną przyrody i środowiska narzędzie, jakim jest Regionalna Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Wykład wzbudził zainteresowanie także samorządowców, bowiem RIIP jest również powszechnie wykorzystywana w planowaniu przestrzennym. Po przerwie kawowej nastąpiła II sesja referatowa, którą rozpoczęli uczestnicy z Ukrainy. Dr Jurij Zinko i inż. Oksana Szewczuk z Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki zaprezentowali zebranym historię powstania, stan współczesny i perspektywy rozwoju regionalnych parków krajobrazowych Ukrainy. Ten oryginalny wykład cieszył się dużym zainteresowaniem, gdyż ukraińskie realia ochrony parków krajobrazowych nie są szerzej znane w Polsce, były, zatem ciekawym studium dla zebranych na konferencji dyrektorów i pracowników polskich parków krajobrazowych. Kolejna prezentacja dotyczyła dwóch roztoczański regionalnych parków krajobrazowych położonych na terenie ukraińskiego Roztocza: RPK Roztocze Rawskie i RPK Zniesienie. Przedstawili ją wspólnie dr Jurij Zinko i mgr Krzysztof Wojciechowski z ZLPK. Autorzy ukazali walory przyrodnicze i krajobrazowe wspominanych terenów, działania ochroniarskie i edukacyjne prowadzone na ich terenach a także zagrożenia dla przyrody i wartości kulturowych. Ostatni wykład dotyczył parków-jubilatów: Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowegoi Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego. Wygłosiła go przedstawicielka gospodarzy terenu – mgr Małgorzata Ciuryło z Ośrodka Zamiejscowego w Zamościu Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Sesję referatową zakończyła dyskusja dotycząca ochrony przyrody i walorów krajobrazowych w parkach a także problemów z tym związanych. Była ona także okazją do ciekawej wymiany poglądów między przedstawicielami różnych regionów Polski oraz gości z Ukrainy.

Po obiedzie odbyła się sesja terenowa. Uczestnicy podzielili się na dwie grupy. Pierwsza z nich udała się na spływ kajakowy po Wieprzu na odcinku Hutki-Bondyrz. Osoby w nim uczestniczące miały okazję poznać fragment Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego „z wody”, tj. roślinność i faunę przybrzeżną a także roztoczańskie krajobrazy. Druga grupa zaś udała się na wycieczkę edukacyjną po ścieżce „Wokół Krasnobrodu” przez rez. Św. Roch. Jej uczestnicy mogli podziwiać fragmenty buczyn karpackich z dużym udziałem jodły i minimalną ingerencją człowieka, a także głębokie jary. Szczególne wrażenie robiły pomnikowych rozmiarów przedstawiciele buka i jodły oraz głębokie jary i debry, w których zalegało martwe drewno tak ważne dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemu leśnego.

Dzień 12 maja przeznaczony był na drugą sesję terenową. Rozpoczęła się ona od wyjazdu do Zamościu gdzie uczestnicy zwiedzili nie tylko Stare Miasto, ale również mieli okazję poznać jeden z najpiękniejszych parków miejskich w Polsce, a także dowiedzieć się o działaniach na rzecz ochrony przyrody Roztocza podejmowanych przez ordynatów zamojskich. Następnie, mimo niesprzyjającej pogody uczestnicy udali się do Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego. Poznawanie szczebrzeszyńskich krajobrazów rozpoczęli od zwiedzania gospodarstwa pasiecznego ULIK w Mokrymlipiu, które stanowi wzorcowy przykład zrównoważonego, harmonijnego wykorzystania walorów parku krajobrazowego dla promocji przyjaznej przyrodzie, a przy tym poznawczej, turystyki. Następnie miała miejsce sesja objazdowa drogami Szczebrzeszyńskiego PK ukazująca jego wyjątkowe walory krajobrazowe. Mimo pogarszających się warunków pogodowych duże wrażenie na uczestnikach konferencji (zwłaszcza tych, którzy przyjechali z innych regionów Polski) wywarły „pasiaste” roztoczańskie pola, na których zaczynały kwitnąć rzepaki, wysokie wzgórza i roztaczające się z nich widoki, sanktuarium w Radecznicy, pomnikowa lipa w Szperówce czy małomiasteczkowy klimat Szczebrzeszyna.

Po sesji terenowej uczestnicy wrócili do Krasnobrodu, gdzie odbyło się podsumowanie konferencji oraz pożegnalny obiad.

Międzynarodową konferencję naukową „Funkcje przyrodnicze i społeczne parków krajobrazowych oraz formy organizacji i zarządzania” należy uznać za udaną. Spełniła ona postawione przed nią cele. Była czasem nie tylko poszerzania wiedzy na temat roztoczańskich parków krajobrazowych, ale także okazją do dyskusji i wymiany poglądów oraz do nawiązania współpracy międzynarodowej, której owoce z całą pewnością będzie okazja oglądać w niedalekiej przyszłości.

Reportaż radiowy z konferencji można odsłuchać na stronie Katolickiego Radio Zamość:

http://www.radiozamosc.pl/wiadomosci/3196,jubileusz-parkow-krajobrazowych-lubelszczyzny

Tekst i zdjęcia: Krzysztof Wojciechowski, Biuro ZLPK