II PIKNIK ARCHEOLOGICZNY W SĄSIADCE

Grody Czerwieńskie położone były w międzyrzeczu Wisły i Bugu, na pograniczu Polski piastowskiej i Rusi Kijowskiej. Najważniejszym grodem był Czerwień (dzisiaj wieś Czermno w gminie Tyszowce), od którego wzięła się nazwa grodów. Warto tutaj wspomnieć skąd w nazewnictwie wziął się kolor czerwony. Według teorii Brüknera pochodzi od pluskwiaka – czerwca polskiego Porphyrophora polonica, z którego wyrabiano czerwony barwnik, którym farbowano świąteczne ubrania. Był to również ważny towar eksportowy. Na Zamojszczyźnie są dwa znane stanowiska tego owada. Jedno w Krasnobrodzie, drugie w Górecku Kościelnym.

Sutiejsk był grodem o dużym znaczeniu militarnym i gospodarczo- społecznym. Wybudował go Jarosław Mądry dla obrony zachodniej granicy. Miejsce położenia grodu nie było przypadkowe. Rzeki Por i Gorajec stanowiły wówczas granicę państw Piastów i Rurykowiczów. Dowodem na znaczenie Sutiejska są wyniki badań archeologicznych zaczętych przed II wojną światową

i kontynuowanych w latach 50-tych XX wieku. Znaleziono wówczas, oprócz naczyń glinianych, metalowych wyrobów i elementów uzbrojenia, pisanki gliniane typu kijowskiego ze śladami żółtej emalii oraz pięć pieczęci ołowianych z imieniem księcia Dawida Igorowicza. Do wyjątkowych okazów należały również: fragment zausznicy zbliżony do typu Borṡevka oraz fragment łańcuszka o oczkach ustawionych prostopadle. A był to splot typowy dla skandynawskiego kręgu kulturowego.

O militarnym znaczeniu Sutiejska świadczy silnie ufortyfikowany i niezabudowany majdan, a także największa kolekcja broni z Lubelszczyzny i największa liczba znalezisk szczątków końskich.

Tutaj miały miejsce układy polsko – ruskie, a Włodzimierz II Monomach zawarł pokój z Polakami. Następnie gród stał się wojenną bazą wypadową Bolesława Krzywoustego. Końcem znaczenia

i w konsekwencji istnienia grodu Sutiejsk były zniszczenia podczas wyprawy Romana, księcia włodzimierskiego przeciwko książętom polskim w roku 1025.

Grody Czerwieńskie były przedmiotem ciągłych wypraw wojennych i wielokrotnie przechodziły z rąk ruskich w polskie i odwrotnie. Ostatecznie zniszczone zostały po najeździe Mongołów pod wodzą Batu-chana.

Tekst: Małgorzata Grabek ZLPK OZ Zamość

Zdjęcia: Krzysztof Kowalczuk, Małgorzata Grabek ZLPK OZ Zamość