Przeskocz do treści Przeskocz do menu
  • 09-11-2020

Na terenie Roztoczańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu wśród lasów i pagórków Roztocza położona jest wieś Otrocz. Jak wiele miejscowości umiejscowionych we wschodniej części naszego kraju przechodziła liczne burzliwe przemiany, a jej historia obejmuje dzieje ludności należącej do odrębnych narodów i wyznających różne religie.

Dzieje Otrocza datowane są od 1556 r. kiedy Stanisław Tęczyński powierzył organizację wsi Chomie Leśniowiczowi. Gro sprowadzonych tu osadników to Rusin pochodzący z Podlasia, dlatego też utworzona została w Otroczu w 1563 roku parafia prawosławna.

W 1604 roku wieś przejął Jan Zamojski i włączył do swojej ordynacji. Podczas powstania styczniowego, 6 stycznia  1863 roku wojsko carskie zaatakowało tutaj oddział Marcina Borelowskiego "Lelewela" . W okresie I wojny światowej część rodzin narodowości ukraińskiej ewakuowała się do Rosji wraz z wycofującymi się wojskami. Powrócili oni po zakończeniu działań wojennych.

W 1921 roku Otrocz liczył 157 domów i 9400 mieszkańców, z czego 299 katolików, 613 prawosławnych 28 wyznania mojżeszowego. Za Polaków uważały się 343 osoby, za Ukraińców 309, 17 za Żydów zaś 271 za Białorusinów.

W związku z różnorodnością narodową, a tym samym wyznaniową, oraz wydarzeniami historycznymi zmienne są losy i przeznaczenie znajdującego się w Otroczu budynku kościoła.

Początkowo była to cerkiew drewniana. W 1756 roku Jan Zamojski na miejscu starej ufundował drewnianą cerkiew pod wezwaniem Trójcy Przenajświętrzej. Na ich miejscu w latach 1872-1874 państwo rosyjskie na własny koszt wzniosło cerkiew murowaną służącą Rusinom katolikom przemocą wcielonym do cerkwi rosyjskiej. W 1919 roku również siłą świątynie przejął Kościół rzymskokatolicki. W 1928 roku nowi właściciele zdemontowali kopuły cerkiewne, a w ich miejsce wybudowano wieżę i pokryto obiekt nowym dachem. W 1942 roku na wniosek wiernych wyznania prawosławnego, okupacyjna administracja niemiecka odebrała świątynię katolikom i przekazała Ukraińcom.

Po zakończeniu drugiej wojny światowej i deportacji ludności ukraińskiej do ZSRR, cerkiew znów stała się kościołem rzymskokatolickim, który ponownie poświęcono 18 marca 1945 roku.

Obecnie Otrocz zamieszkuje 6 rodzin wywodzących się z dawnej ludności ukraińskiej, które poprzez zmianę wyznania z prawosławnego na rzymskokatolickie uniknęły opuszczenia wsi.

Jak relacjonują starsi mieszkańcy  do czasu drugiej wojny światowej  wszystkie nacje narodowe zamieszkujące Otrocz żyły w zgodzie i w poszanowaniu swoich wyznań. Wieś była bardzo wesoła, ponieważ obchodzono święta zarówno ukraińskie jak i polskie a także żydowskie, czyli dni świątecznych było dużo więcej niż w innych wsiach.

Dzisiaj po dawnych mieszkańcach Otrocz nie pozostało wiele śladów .Po bryle budynku kościelnego można poznać, że wcześniej służył jako cerkiew, a na cmentarzu parafialnym pozostało kilka zniszczonych i zapomnianych grobów Rusinów byłych mieszkańców wsi.

Rodziny tych zmarłych, może są bardzo daleko od rodzinnej wsi swoich przodków, a może nie pamiętają lub nie mogą pamiętać skąd się wywodzą ich dziadkowie i ojcowie.

Wszystkim zmarłym należy się szacunek i pamięć – choćby byli innego wyznania i pochodzenia , dlatego też pracownicy Parku Krajobrazowego „Lasy Janowskie” zapalili znicz i zmówili cichą modlitwę na ich grobach.

 

Tekst: M. Piech ZLPK OZ w Janowie Lubelskim

Zdjęcia : M. Grzyb ZLPK OZ w Janowie Lubelskim