Finału XXII edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” za nami

Ogólnopolski konkurs „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski”, to największe wydarzenie edukacyjne parków krajobrazowych w Polsce. Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych był koordynatorem XXII edycji konkursu oraz organizatorem jego finału.

W roku szkolnym 2022/2023 odbyła się XXII edycja ogólnopolskiego konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski”. Konkurs organizowany jest przez parki krajobrazowe i ich zespoły w ramach Porozumienia Parków Krajobrazowych Polski, a jego celem jest poszerzenie wiedzy ekologicznej, przyrodniczej, krajoznawczej i historycznej wśród dzieci i młodzieży szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem parków krajobrazowych. Prócz tego konkurs ma na celu uwrażliwienie młodych ludzi na tematykę związaną z ochroną przyrody i środowiska oraz motywowanie do konkretnych działań. Tematem przewodnim XXII edycji konkursu były „Ptaki parków krajobrazowych”. Konkurs adresowany jest do uczniów klas szóstych, siódmych oraz ósmych szkół podstawowych znajdujących się na terenie gmin położonych w granicach parków krajobrazowych oraz ich otulin. Organizowany jest w pięciu etapach: szkolnym, gminnym, parkowym, wojewódzkim i ogólnopolskim. W skali kraju w XXII edycji konkursu udział wzięło bez mała 7000 uczniów z 522 szkół, z 289 gmin położonych w granicach 115 parków krajobrazowych.

Finał ogólnopolski (etap V), XXII edycji konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” zorganizowany został przez Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych w dniach 30 maja – 2 czerwca 2023r. w Parku Krajobrazowym „Lasy Janowskie”. W zmaganiach konkursowych, w etapie V – ogólnopolskim udział wzięły drużyny uczniów ze szkół reprezentujących wszystkie województwa:

1. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II w Lwówku Śląskim (województwo dolnośląskie)
2. Szkoła Podstawowa nr 3 w Sępólnie Krajeńskim (województwo kujawsko-pomorskie)
3. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Oskara Kolberga w Opolu Lubelskim (województwo lubelskie)
4. Szkoła Podstawowa im. kpt. Stanisława Betleja w Przewozie (województwo lubuskie)
5. Zespół Placówek Oświatowych im. rtm. Witolda Pileckiego w Krasocinie (województwo łódzkie)
6. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza w Krzeszowicach (województwo małopolskie)
7. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Pułtusku (województwo mazowieckie)
8. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Bohaterów II Brygady Pancernej w Bogacicy (województwo opolskie)
9. Szkoła Podstawowa w Jasionce (województwo podkarpackie)
10. Zespół Szkół Samorządowych im. Elizy Orzeszkowej w Krynkach (województwo podlaskie)
11. Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Karnowskiego w Chojnicach (województwo pomorskie)
12. Szkoła Podstawowa w nr 3 w Dzwono-Sierbowicach (województwo śląskie)
13. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 w Busku Zdroju (województwo świętokrzyskie)
14. Szkoła Podstawowa w Szydlaku (województwo warmińsko-mazurskie)
15. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Miasta Stołecznego Warszawy w Międzychodzie (województwo wielkopolskie)
16. Szkoła Podstawowa im. Młodych Ekologów w Czelinie (województwo zachodniopomorskie)

Wydarzenie rozpoczęło się w południe 30 maja 2023 r. od przyjazdu uczestników finału wraz z nauczycielami, koordynatorami wojewódzkimi i dyrektorami parków krajobrazowych. Po obiedzie w Hotelu Janów w Borownicy odbyły się zabawy edukacyjne dla uczniów zaś koordynatorzy wojewódzcy wraz z organizatorami z ZLPK zapoznali się z trasa gry terenowej na ścieżce w rezerwacie Lasy Janowskie. Wieczorem natomiast w kinie Janowskiego Ośrodka Kultury odbył się pokaz filmów konkursowych zgłoszonych do ogólnopolskiego konkursu   filmowego „Mój Park Krajobrazowy”. W ramach zapoznania uczestników z całej Polski z lubelskimi parkami krajobrazowymi wyświetlony został także film „Naturalnie nie ma jak Lubelskie”.

Dzień 31 maja 2023 r. był dniem zmagań konkursowych. Zgodnie z Regulaminem konkursu etap V- ogólnopolski XXII edycji konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” składał się z trzech części. 

Część pierwszą stanowił pisemny test wiedzy składający się z 20 pytań. Dziesięć pytań dotyczyło wiedzy ogólnej o ptakach, 10 kolejnych - wybranych parków krajobrazowych oraz związanych z nimi charakterystycznych gatunków ptaków. Test zawierał pytania zamknięte oraz otwarte. Każdy uczestnik konkursu pisał test indywidualnie. Za test można było zdobyć maksymalnie 47 pkt.

W części drugiej finaliści mieli za zadanie rozpoznanie gatunków ptaków, których zdjęcia otrzymali na formularzach konkursowych. Do rozpoznania było 30 gatunków ptaków, w tym 25 chronionych i 5 łownych. Maksymalnie można było zdobyć 30 punktów.

Ostatni, trzeci etap finału ogólnopolskiego stanowiła gra terenowa. Odbyła się na ścieżce edukacyjnej w rez. Lasy Janowskie. Uczniowie, opiekunowie i koordynatorzy zostali tam przewiezieni autokarami. Gra terenowa polegała na wykonaniu przez uczestników zadań indywidualnych i zadań zespołowych, w trakcie których musieli wykazać się wiedzą m.in. z zakresu rozpoznawania ptaków, głosów ptaków oraz skrzynek lęgowych zajmowanych przez konkretne gatunki ptaków. Za prawidłowe wykonanie zadań można było zdobyć 55 pkt.

Maksymalna ilość punktów, którą zdobyć mogła każda z uczestniczących w Finale drużyn wyniosła 286.

 Po zakończeniu trzeciego etapu finału Komisja Konkursowa w składzie: Krzysztof Wojciechowski – przewodniczący, Justyna Jędruch, Dominika Sebastianiuk i Krzysztof Kowalczuk dokonała sprawdzenia wszystkich testów, podliczenia punktów oraz wyłonienia zwycięzców.

I miejsce w XXII edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” zajęła drużyna uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Adama Mickiewicza w Krzeszowicach reprezentująca Województwo Małopolskie. Drużyna zdobyła 254 pkt.

II miejsce zdobyła drużyna ze Szkoły Podstawowej w Szydlaku reprezentująca Województwo Warmińsko-Mazurskie. Drużyna zdobyła 249 pkt.

III miejsce zdobyła drużyna ze Szkoły Podstawowej w Jasionce, reprezentująca Województwo Podkarpackie. Drużyna zdobyła 246 pkt. 

Kolejnym etapem finału było wręczenie nagród zwycięzcom oraz drużynom, które zajęły II i III miejsce, a także kompletów materiałów popularyzatorskich promujących parki krajobrazowe wszystkim uczestnikom i ich opiekunom. Zakup nagród dla finalistów, kompletów materiałów popularyzatorskich promujących parki krajobrazowe Lubelszczyzny, a także zakup biletów wstępu do ZOOM NATURY, zostały dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.

Uczniowie z drużyny, która zajęła I miejsce otrzymali jako nagrody główne zegarki sportowe Garmin FORERUNNER 255S MUSIC. Zdobywcy II miejsca otrzymali nagrody główne w postaci zegarków sportowych Garmin FORERUNNER 745. Natomiast uczniowie z drużyny, która zajęła miejsce III otrzymali zegarki sportowe Garmin GPS VENU 2S. Ponadto wszyscy uczestnicy konkursu oraz ich opiekunowie otrzymali komplet materiałów popularyzatorskich, na który składały się: notes formatu A5 wykonany z ekoskóry, torba na ramię, szklana butelka wielokrotnego użytku, piórnik z recyklingu, peleryna w kulce z karabińczykiem, torba z juty, podstawka na telefon wykonana ze sklejki i maskotka wilka (wszystkie przedmioty zostały opatrzone logiem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie oraz Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych).

Uroczyste wręczenie nagród odbyło się podczas popołudniowej sesji 31 maja. Wręczenia nagród dokonali: Zdzisław Szwed – Członek Zarządu Województwa Lubelskiego, Agnieszka Kruk – Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie i Paweł Łapiński – Dyrektor Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Obecna była także przedstawicielka jednostki nadzorującej Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych, Emilia Flis - Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska i Zasobów Naturalnych UMWL w Lublinie oraz przedstawiciele władz samorządowych: Ryszard Majkowski – radny Sejmiku Województwa Lubelskiego, Artur Pizoń – Starosta Janowski i Krzysztof Kołtyś – Burmistrz Janowa Lubelskiego.

W kolejnym dniu finału – 1 czerwca – odbyły się warsztaty edukacyjne. Pierwsze z nich miały miejsce w ZOOMie NATURY w Janowie Lubelskim. Uczestnicy finału dzięki nim mieli okazję dowiedzieć się więcej o przyrodzie Lasów Janowskich, mogli też sprawdzić własną wiedze przyrodniczą podczas różnego rodzaju zajęć, a także kształtować swoje zachowania proekologiczne w trakcie warsztatów połączonych z zabawą.

W godzinach popołudniowych 1 czerwca odbył się kolejny warsztat. Miał on formę wycieczki terenowej po ścieżce edukacyjnej w rez. Imielty Ług. Jej uczestnicy poznawali ekosystemy torfowiskowe i leśne, gatunki roślin, które w nich występują a także przedstawicieli fauny. Zobaczyli jeden z licznych w PK Lasy Janowskie stawów oraz dowiedzieli się jak gospodarowanie człowieka może wpływać na zwiększenie różnorodności biologicznej.

Zajęcia edukacyjne odbywały się także podczas wieczornego spotkania w Ostoi Konia Biłgorajskiego w Szklarni. Tutaj uczestnicy finału poznali historię koni biłgorajskich oraz ich ochrony. Poza tym na licznych urządzeniach edukacyjnych znajdujących się w Ostoi mogli sprawdzić swoją wiedzę przyrodniczą o lesie, a także o gatunkach roślin i zwierząt spotykanych w PK Lasy Janowskie.

Dzień 2 czerwca 2023 r. był ostatnim dniem finału. W dniu tym miało miejsce podsumowanie konkursu i pożegnanie uczestników, którzy pełni wrażeń odjechali do swoich domów.

Finał XXII edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski” został dofinansowany ze środków Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.

Wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego – Jarosława Stawiarskiego, a także patronatami rektorów lubelskich uczelni wyższych kształcących w dziedzinach ochrony przyrody i środowiska: JM Prof. dra hab. Radosława Dobrowolskiego – Rektora Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie, JM Ks. Prof. dra hab. Mirosława Kalinowskiego – Rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II i JM prof. dra hab. Krzysztofa Kowalczyka – Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Finał XXII edycji ogólnopolskiego konkursu Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski patronatem medialnym objęły: TVP3 Lublin, Polskie Radio Lublin oraz Kurier Lubelski. Jego efektem była zamieszczenie informacji o konkursie w mediach regionalnych. Materiał
o konkursie ukazał się w: „Panoramie Lubelskiej” z dnia 31 maja 2023r. (https://lublin.tvp.pl/70237741/31-maja-2023-g-1730), „Poranku Między Wisłą a Bugiem”: https://lublin.tvp.pl/70202028/30-maja-2023, a także na antenie Polskiego Radia Lublin: https://radio.lublin.pl/2023/05/poznajemy-parki-krajobrazowe-polski-dzis-final-ogolnopolskiego-konkursu/. Poza tym konkurs promowany był także na stronie internetowej Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych oraz na profilu facebook Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych https://www.facebook.com/parkilubelskie i „Lubelskie dla środowiska”: https://www.facebook.com/LubelskieDlaSrodowiska.

Należy podkreślić osiągnięty efekt ekologiczny zadania w postaci podniesienia świadomości uczestników na temat ochrony przyrody ze szczególnym uwzględnieniem wiedzy dotyczącej parków krajobrazowych oraz inspirowania do praktycznych działań na rzecz ochrony środowiska. Niezaprzeczalny nowatorski walor edukacyjny miała cześć terenowa finału oraz warsztaty i wydarzenia edukacyjne zaplanowane podczas wydarzenia, w których udział wzięło 105 osób (uczniowie, opiekunowie, koordynatorzy wojewódzcy, edukatorzy i dyrektorzy parków krajobrazowych). Natomiast wraz z zaproszonymi gośćmi, którzy także mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę na temat ochrony przyrody i parków krajobrazowych liczba ta zwiększa się do 133 osób.

Efektem rzeczowym zadania jest przygotowanie i przekazanie uczestnikom finału 100 zestawów edukacyjnych promujących parki krajobrazowe.

Sprawne przeprowadzenie finału nie byłoby możliwe bez ścisłej współpracy głównego organizatora – Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych – z koordynatorami wojewódzkimi, opiekunami, nauczycielami ze wszystkich województw, a także z instytucjami współfinansującymi i wspierającymi. Wszystkim im składamy SERDECZNE PODZIĘKOWANIA. Wierzymy, że wspólnie udało się przeprowadzić dobrą inicjatywę z pożytkiem dla ludzi i przyrody.

Dnia 2 czerwca br. zakończył się finał ogólnopolski XXII edycji konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski”, nie zakończył się jednak sam konkurs. Już od wakacji zaczynamy prace nad kolejna edycją konkursu, której koordynatorem i gospodarzem finału będzie Zespół Opolskich Parków Krajobrazowych. I już teraz bardzo serdecznie zapraszamy uczniów ze szkół z terenu gmin należących do parków krajobrazowych do udziału w nim.

Krzysztof Wojciechowski

koordynator ogólnopolski XXII edycji konkursu „Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski”

Zdjęcia: Alicja Sulima, ZLPK Oddział w Chełmie, Joanna Dragon Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego i Krzysztof Wojciechowski