Dzień Krajobrazu w Nadwieprzańskim Parku Krajobrazowym

Spacery krajobrazowe to już tradycyjna forma  obchodów Dnia Krajobrazu. Tegorocznym hasłem i motywem przewodnim spacerów organizowanych w całej Polsce jest woda i jej miejsce i znaczenie w krajobrazie. 15 października odbył się pierwszy z zaplanowanych spacerów zorganizowany przez Ośrodek Zamiejscowy w Lubartowie Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Młodzież ze Szkoły Podstawowej w Milejowie miała okazję uczestniczyć w obejściu projektowanej ścieżki edukacyjnej w dolinie Wieprza w Nadwieprzańskim Parku Krajobrazowym.

Projektowana ścieżka pozwoli jej przyszłym użytkownikom zapoznać się ze zjawiskami geograficznymi i przyrodniczymi związanymi z rzeką i jej doliną. Formuła spaceru pozwoliła uczniom, a zarazem mieszkańcom okolicy, wcielić się w rolę ekspertów a zarazem  komisji merytorycznej mającej ocenić możliwości prowadzenia edukacji przyrodniczej na proponowanej trasie i jej atrakcyjności dla turystów z innych regionów.

Spacer rozpoczął się w miejscowości Ciechanki Łańcuchowskie na stromym brzegu doliny Wieprza. Panorama na rozległą dolinę czyli krajobraz ewidentnie ukształtowany przez właśnie „wodę w krajobrazie” rzekę Wieprz stała się przyczynkiem do dyskusji o ochronie naturalnego i harmonijnego krajobrazu oraz formach jego ochrony m.in. właśnie w parkach krajobrazowych. Skłony doliny to miejsca występowania roślinności kserotermicznej zwanej też stepową. Te rzadkie, niezwykle cenne, a obecnie zagrożone, zbiorowiska nie mogły by powstać bez udziału rzeki. To jej nurt przynosił nasiona egzotycznych dla naszej strefy klimatycznej roślin aby te mogły wzrastać na wyeksponowanych względem słońca a wyrzeźbionych przez płynącą wodę  zboczach. Kolejnym przystankiem były podmokłe łąki łęgowe rozłożone na dnie doliny – przeszliśmy przez nie suchą stopą dzięki inżynierii dawnych mieszkańców okolicy po kilkusetletnie grobli zwanej „Wałem Tatarskim”. Łąki poprzetykane zadrzwieniami i zakrzaczeniami są również miejscem występowania wielu rzadkich okazów flory i fauny. W miesiącach letnich spotkamy tutaj m.in. chronione rośliny saroduba łąkowego, goździka postrzępionego czy wielu gatunków storczyków. Nie mieliśmy okazji ich ujrzeć o tej porze roku, ale za to na niebie uwijał się ptasi drobiazg, liczne jeszcze skowronki i jaskółki. Kolejnym wodnym aspektem na trasie było starorzecze. Ten naturalnego pochodzenia staw to pozostałość dawnego koryta meandrującej rzeki. Starorzecza to bardzo ciekawe biotopy zupełnie różne od rzek, dzięki którym powstały. Stojąca i szybko nagrzewająca się woda w zbiorniku bezodpływowym sprzyja roślinności oraz zwierzętom związanym ze środowiskiem wodnym. Tafla starorzecza, które przyszło nam podziwiać pokryta częściowo było liśćmi grążeli i grzybieni, na wodzie ślizgały się nartniki, a tuż nad nią polowały liczne ważki. Od starorzecza trasa marszruty wprowadziła nas do lasu okalającego uchodzący do Wieprza potok Mogielnicę – niestety prawie, że wyschły. To efekt tegorocznej suszy, ale także faktu, że w górnym biegu Mogelnica został niegdyś zmieliorowana. Punktem docelowym spaceru krajobrazowego (a zarazem przebiegu projektowanej ścieżki dydaktycznej) było dotarcie nad Wieprz. Poznając przyrodę i procesy zachodzące w dolinie rzecznej dotarliśmy nad tą najbardziej lubelską z lubelskich rzeki. Wieprz bowiem jest najdłuższą rzeką naszego regionu. Cały jego ponad 300tu kilometrowy bieg ma miejsce na terenie Lubelszczyzny, tutaj ma też swoje źródła u ujście do Wisły. Jego dorzecze obejmuje swoim zasięgiem prawie, że połowę powierzchni województwa lubelskiego. Pomimo to nadal jest dziką rzeką o naturalnym charakterze, w niewielkim tylko stopniu przekształconym przez człowieka. I oby taki pozostał!

Kończąc spacer krajobrazowy uczniowie „eksperci ds. ścieżki przyrodniczej nad Wieprzem” pozytywnie zaaprobowali jej przebieg. Jednogłośnie stwierdzili, że jej przebieg jest interesujący, pozwala poznać różne środowiska i zanurzyć się w nadwieprzańskim krajobrazie. Uczniowie ze szkoły podstawowej w Milejowie polecają turystom, przyrodnikom i krajoznawcom spacery nad Wieprzem!

Tekst i zdjęcia: Michał Zieliński