CHROŃMY DZIUPLAKI – krótkie podsumowanie roku 2024

Jednym z zadań pracowników parków krajobrazowych jest czynna ochrona przyrody jaką jest między innymi zapewnienie sztucznych schronień dla ptaków. W Polsce około 50 gatunków ptaków należy do tzw. dziuplaków. Wykonanie przez człowieka odpowiedniej konstrukcji  skrzynek lęgowych może bardzo im pomóc i przyczynić się do utrzymania zagrożonych stanowisk rzadkich gatunków (np. płomykówki, pójdźki), zwiększenie liczebności pospolitych gatunków, poprawienia efektywności lęgów. Do najczęściej spotykanych dziuplaków w każdym z naszych parków należą sikory (uboga, modraszka, sosnówka, czubatka, bogatka), mazurek, kowalik, kopciuszek, szpak, kawka. Poza nimi każdy z parków poszczycić się może gatunkiem rzadkim lub chronionym np.  dzięcioł zielonosiwy, zielony, włochatka, płomykówka, muchołówka białoszyja, muchołówka mała.

Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych czynną ochronę realizuje w projekcie „Chrońmy dziuplaki”. Ma on za zadanie zwiększyć świadomość na temat ochrony dziuplaków, ale również ich roli w środowisku. Do zadań, które realizujemy należy edukacja, wywieszanie budek w miejscach gdzie brakuje naturalnych dziupli, monitorowanie stanu zasiedlenia budek oraz ich czyszczenie na koniec sezonu. Informacja na temat projektu ukazała się również w kwietniu, w programie TVP3 Lublin „Naturalnie lubelskie”.

W tym roku po raz trzynasty Oddział w Zamościu przeprowadził konkurs techniczny „Budka lęgowa”, ale również projekt był tematem przewodnim konkursu plastycznego  „Roztocze malowane – Kto mieszka w dziupli ?”. W te działania włączyły się uczniowie szkół ze wszystkich naszych parków krajobrazowych, a na oba konkursy wpłynęło 440 prac.

Inną formą edukacji są pogadanki, warsztaty i zajęcia w terenie, którą prowadzą edukatorzy ZLPK. Łącznie w naszych zajęciach wzięło udział 399 uczestników.

Przed sezonem lęgowym wywieszamy nowe budki, które następnie razem z tymi już wcześniej wywieszonymi kontrolujemy. W Oddziale w Chełmie na terenie Strzeleckiego i Chełmskiego Parku Krajobrazowego prowadzi się systematyczny monitoring skrzynek lęgowych typu A pod kątem zasiedlenia ich przez muchołówkę białoszyją oraz typu E pod kątem zasiedlenia przez puszczyka.  W pozostałych Oddziałach ZLPK oraz w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Sobieszynie również co roku sprawdzamy jakie gatunki wybrały nasze budki. Z obserwacji wynika, że gatunkiem, który najczęściej wykorzystuje sztuczne miejsca lęgowe jest bogatka i szpak. Rzadziej obserwujemy kowalika, muchołówkę żałobną i sporadycznie pleszkę.

Po sezonie lęgowym przychodzi czas na sprzątanie (zgodnie z prawem budki można czyścić od 16 października do końca lutego). Wtedy sprawdzamy jej stan i w razie potrzeby uszczelniamy i poprawiamy mocowanie. No i przede wszystkim usuwamy stare gniazda, które są pełne pasożytów, resztek kału, jaj, możliwe, że są w nich martwe pisklęta. To wszystko może powodować u kolejnych piskląt choroby, a nawet zniechęcić dorosłe ptaki do złożenia jaj. Po oczyszczeniu budkę warto zdezynfekować spryskując ją 1% roztworem Virkonu S.

U nas już po porządkach. Możemy spokojnie czekać na kolejny sezon, bo koniec projektu „Chrońmy dziuplaki” nie jest końcem naszej pracy przy ochronie dziuplaków.

Tekst: Małgorzata Grabek (ZLPK Oddział w Zamościu)