O Ośrodku
Ośrodek Edukacyjno-Muzealny w Brzeźnie powstał w 1997 r. w wyniku realizacji projektu „Ochrona chełmskich torfowisk węglanowych” realizowanego przez ówczesny Zarząd Chełmskich Parków Krajobrazowych. Od czerwca 2015 r. Ośrodek działa jako odrębna jednostka Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie i jest czynny cały rok, od poniedziałku do piątku, od 7:30 do 15:30.
Ośrodek znajduje się w Brzeźnie (gmina Dorohusk) na terenie Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, w pobliżu rezerwatu torfowiskowego „Brzeźno” – jednego z trzech unikalnych w skali Europy torfowisk położonych w Chełmskim Parku Krajobrazowym. Swój niepowtarzalny charakter obszar ten zawdzięcza występowaniu obok siebie mozaiki ekosystemów torfowiskowych i kserotermicznych wytworzonych na podłożu kredowym. Wartość tych terenów dodatkowo potwierdza fakt zachodzenia na siebie kilku form ochrony przyrody: rezerwatu, parku krajobrazowego oraz obszarów Natura 2000: specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Torfowiska Chełmskie” i obszaru specjalnej ochrony ptaków „Chełmskie Torfowiska Węglanowe”.
Odwiedzając te tereny można spotkać wiele gatunków rzadkich i chronionych roślin i zwierząt. Dla wielu z nich obszar ten jest jedynym miejscem występowania w Polsce. Odnotowano tutaj ponad 550 gatunków roślin naczyniowych, wśród których ponad 40 podlega ochronie prawnej. Najwięcej roślin objętych ochroną ścisłą rośnie na łąkach i kredowych wypiętrzeniach zwanych grądzikami.
Tylko tutaj obok siebie spotkać możemy rośliny wilgotnych łąk i torfowisk, takie jak: kłoć wiechowatą, kosaćca syberyjskiego, pełnika europejskiego, gnidosza królewskiego, 12 gatunków storczyków oraz rośliny muraw kserotermicznych, takie jak: starzec wielkolistny, len złocisty, oman wąskolistny czy zawilec wielokwiatowy.
Niezwykle bogaty jest również świat zwierząt a zwłaszcza ptaków i motyli. Spotkać tu można aż 150 gatunków ptaków, w tym ponad 70 lęgowych. Na obszarach torfowiskowych i przyległych wilgotnych łąkach można usłyszeć i zobaczyć: wodniczkę i derkacza (zagrożone wyginięciem w skali świata), dubelta, rycyka i kszyka oraz błotniaka łąkowego. W przylegających do torfowisk lasach Chełmskiego Parku Krajobrazowego spotkać można puchacza, orlika krzykliwego i bociana czarnego.
Mozaika siedlisk sprzyja występowaniu blisko 800 gatunków motyli, z których niektóre jak np. strzępotek edypus mają tu jedne z ostatnich stanowisk w Polsce. Na uwagę zasługują również inne gatunki chronione takie jak: paź królowej, mieniak tęczowiec i strużnik, przeplatka aurinia, modraszek telejus i nausitous.
Ośrodek Edukacyjno-Muzealny w Brzeźnie jest miejscem węzłowym okolicznej sieci turystycznej. Na teren rezerwatu „Brzeźno” prowadzi ścieżka dydaktyczna „Motylowe łąki” przez Ośrodek przebiega niebieski szlak pieszy PTTK „Szlak Bagien i Moczarów”. Z trasami tymi związana jest infrastruktura turystyczna: wieża widokowa, taras widokowy na torfowisku, liczne tablice informacyjne, edukacyjne oraz drewniane ławki. Na terenie samego Ośrodka znajduje się stawik, miejsce na ognisko pod zadaszoną wiatą z ławami do siedzenia i stołami, regionalna studnia, 2 ule dla pszczolinek oraz rabata roślin miododajnych z licznymi domkami dla owadów. W samym budynku Ośrodka znajduje się stała ekspozycja prac plastycznych dzieci oraz wystawa eksponatów muzealnych m.in. puchacza, orlika krzykliwego, bielika, bociana czarnego, bąka, wydry i bobra.
W ofercie edukacyjnej Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego znajdują się prelekcje i konkursy przyrodnicze przeprowadzane na terenie szkół, warsztaty i zajęcia terenowe w Ośrodku i na ścieżkach przyrodniczych oraz wycieczki po lubelskich parkach krajobrazowych. Wszystkie działania edukacyjne prowadzone są nieodpłatnie. Aktualna oferta edukacyjna znajduje się na stronie Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych: www.parki.lubelskie.pl.