Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu

Uchwała tworząca: Uchwała WRN w Chełmie nr XVIII/89/83 z dn. 28.03.1983 r.

Uchwała obowiązująca: Rozporządzenie Nr 49 Wojewody Lubelskiego z dnia 28 lutego 2006 r. w sprawie Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Położenie administracyjne (powiat/gminy): Powiat chełmski / Siedliszcze (wiejska), Wierzbica (wiejska), Sawin (wiejska), Ruda Huta (wiejska), Chełm (wiejska), Dorohusk (wiejska), Kamień (wiejska), Żmudź (wiejska), Leśniowice (wiejska), Chełm (miejska); Powiat Łęczyński / Cyców (wiejska); Powiat włodawski / Urszulin (wiejska), Hańsk (wiejska).

Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony w 1983 roku na powierzchni około 30 420 ha, leży w powiecie chełmskim na terenie gmin: Siedliszcze, Wierzbica, Sawin, Ruda Huta, Chełm, Dorohusk, Kamień, Żmudź, Leśniowice; w powiecie łęczyńskim na terenie gminy Cyców w powiecie włodawskim na terenie gmin Urszulin i Hańsk. Rozciąga się od miejscowości Głębokie w kierunku wschodnim do Serniaw a następnie w kierunku południowym obejmując dolinę Uherki wraz z Chełmskim Parkiem Krajobrazowym. Dalej obszar rozciąga się w kierunku wschodnim do Świerż i południowym obejmując południową część Chełmskiego PK i tereny równinne oraz większe kompleksy leśne, torfowiska i doliny rzeczne w okolicach Pławanic, Kamienia, Żmudzi aż po Leszczany. W jego środkowej części zlokalizowany jest Chełmski Park Krajobrazowy. W granicach obszaru znajdują się charakterystyczne krajobrazy Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubienki. Są to masywne wyniosłości zbudowane ze skał wapiennych (margle kredowe) wtopione w równinny krajobraz mozaiki lasów, pól, torfowisk, łąk i dolin rzecznych, w których spotkać można wszystkie typy torfowisk niskich, w tym charakterystyczne dla tego mezoregionu torfowiska węglanowe. 

Świat zwierząt

Wśród fauny Obszaru wyróżnić można ssaki: łosia, jelenia, sarnę, zająca szaraka, bobra europejskiego, wilka, lisa, borsuka i wiele innych drobniejszych jak np.: kuna domowa, leśna, wiewiórka. Osobliwą grupą ssaków są nietoperze, które znajdują tu jeszcze liczne schronienia. Wśród 21 gatunków występujących w Polsce nietoperzy stwierdzono występowanie 18 - tu. Najliczniej reprezentowanym gatunkiem jest borowiec wielki, i karlik większy, spośród gatunków „specjalnej troski” wymienić tu należy borowiaczka i nocka Bechsteina. Pozostałe gatunki występują tu w liczebnościach przeciętnych. Wśród awifauny spotkać można zarówno ptaki siedlisk leśnych, wodnych, bagiennych i łąkowych, pól uprawnych, nieużytków i zbiorowisk ruderalnych. Najokazalszymi przedstawicielami ptaków niewątpliwie są: bielik, puchacz, orlik krzykliwy, bociany czarny i biały. Pozostałe drapieżniki to przede wszystkim: myszołów, krogulec, jastrząb, trzmielojad, puszczyk zwyczajny, rzadziej kobuz, pustułka czy uszatka leśna. Nad stawami, łąkami i polami niemal przez całe dnie spotkać można dwa gatunki błotniaków: stawowego i łąkowego patrolujących teren w poszukiwaniu pożywienia. Główne menu tych ptaków drapieżnych stanowią gryzonie. Ptaki wróblowate najliczniej reprezentują gatunki związane z siedliskami polnymi, łąkowymi i zaroślowymi. Są to min.: skowronek, wróbel, mazurek, pliszki siwa i żółta, trznadel, potrzeszcz, czy przepiórka. Majowe noce umilają głosy samców słowika szarego oraz głos coraz liczniejszego derkacza. Wśród leśnych ostępów obszaru dominują: zięba, świstunka leśna, śpiewak, sikory: bogatka, modraszka, sosnówka i uboga. Spośród płazów licznie występują tu żaby i ropuchy. Gady reprezentują jaszczurki: zwinka i żyworodna, zaskrońce, padalce, sporadycznie żmija zygzakowata oraz dość licznie jak na skalę Polski, zagrożony wymarciem w skali globalnej, żółw błotny.

 Świat roślin

Flora obszaru to głównie agrocenozy i lasy gospodarcze. Cenniejsze to zbiorowiska łąkowe rozlokowane wzdłuż dolin rzecznych mniejszych cieków jak Uherka, Udal, Krzywólka czy Kanały Żmudzki i Kacap. To właśnie występowanie tych siedlisk przemieszanych z polami uprawnymi i lasami stanowi o bogactwie przyrodniczym obszaru. Najcenniejsze siedliska łąkowe wykształciły się dolinach rzecznych i zagłębieniach krasowych. Mokradła i torfowiska, choć przekształcone w wyniku działalności człowieka, zachowały wiele ze swych pierwotnych wartości przyrodniczych. Na tych siedliskach występują jeszcze dość licznie ostrożeń błotny, warzywny, storczyk krwisty oraz stoplamek. Na łąkach wilgotnych często występuje czarcikęs łąkowy, krwiściąg lekarski a także rdest wężownik – rośliny żywicielskie przelatki: aurinii i maturny, modraszków: telejusa i nausitousa oraz czerwończyka: fioletka i nieparka. Łąki te w porze kwitnienia cieszą oko niezwykłym żółtoróżowym kolorem dzięki licznym firletkom, jaskrom, rdestom czy ostrożeniom. 

Na niektórych fragmentach dolin rzecznych zachowały się jeszcze ginące gatunki jak choćby kłoć wiechowata, czy niebielistka trwała. Zdarzają się również niewielkie młaki niskoturzycowe z kępami marzycy rudej czy równie rzadkich turzyc: Davalla lub Buxbauma. Na śródpolnych i śródleśnych okrajkach z piaszczystymi wyniesieniami zachowały się niewielkie fragmenty napiaskowych i nakredowych muraw kserotermicznych z charakterystycznymi gatunkami jak kocanki piaskowe, szczotlicha siwa aster gawędka czy ginąca wisienka stepowa. 

Lasy obszaru to niemal wyłącznie lasy gospodarcze. Przeważającym typem siedliskowym lasu są siedliska lasowe z dość dużym udziałem dębu. Średni wiek drzewostanów lasów gospodarczych przekracza 50 lat. Najstarsze drzewostany, jakie możemy napotkać to ponad 200 letnie dęby. To właśnie na tych drzewach najchętniej budują gniazda bociany czarne i większość dużych ptaków drapieżnych. 

Inne formy ochrony przyrody

W granicach obszaru leżą dwa rezerwaty przyrody: „Jezioro Świerszczów". Jest to rezerwat wodno-torfowiskowy o powierzchni 46,08 ha utworzony w 1959 roku na terenie Nadleśnictwa Chełm w celu ochrony eutroficznego jeziora wraz z jego fauną i florą oraz przyległego torfowiska z wierzbą lapońską i borówkolistną oraz leśny rezerwat „Serniawy" w Nadleśnictwie Sobibór o powierzchni 38 ha. Utworzony w 1965 roku w celu zachowania i ochrony ze względów naukowych i dydakty­cznych fragmentu łęgu olchowo-wiązowego i grądu niskiego pochodzenia naturalnego. W granicach obszaru znajduje się 14 pomników przyrody: 12 drzew, spośród których dominują dęby szypułkowe, 1 płat roślinności kserotermicznej z wisienką stepową, groszkiem wschodniokarpackim, parzydłem leśnym i dziewięćsiłem bezłodygowym oraz jedno torfowisko z roślinnością torfowiskową i mokradłową.

Obszary Natura 2000

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Serniawy”  obejmuje dobrze wykształcony grąd ze starodrzewiem dębowym w wieku około 200-220 lat, najprawdopodobniej pochodzenia naturalnego. Od wielu lat obszar wyłączony z użytkowania leśnego z dużą ilością martwych drzew. Występują tu m.in. chronione gatunki zwierząt; bocian czarny, orlik krzykliwy, muchołówka mała, muchołówka białoszyja,  dzięcioł czarny, dzięcioł średni oraz kilkanaście gatunków roślin objętych ochroną gatunkową.

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Bagno Bubnów”  otacza fragment Poleskiego Parku Narodowego. Przeważają tu torfowiska otwarte, miejscami porastane trzciną, na obrzeżach występują zarośla wierzbowe a w części zachodniej znajduje się kilkanaście torfianek. Występuje tu co najmniej 15 gatunków ptaków z Dyrektywy Ptasiej i 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. Jest to bardzo ważna ostoja wodniczki – populacja obejmuje ok. 230-250 osobników, co stanowi 8,9 % populacji krajowej. W okresie lęgowym obszar zasiedlają:  błotniak łąkowy i zbożowy,  uszatka błotna oraz  dubelt.

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Chełmskie Torfowiska Węglanowe” położony jest na wschód od Chełma w Obniżeniu Dubienki, stanowiącym fragment Polesia Wołyńskiego. Złożony jest  z 5 torfowisk niskich typu węglanowego. Geneza tych torfowisk związana jest z powstaniem, w wyniku procesów krasowych, zagłębień terenu, w których gromadziła się materia organiczna i materiały organiczne. Torfowiska te są zasilane wyłącznie przez wodę pochodzącą z opadów atmosferycznych. Szczególną rolę w tworzeniu torfowisk należy przypisać jednej roślinie - kłoci wiechowatej, która porasta znaczną część obszaru (ok. 50%). W krajobrazie ostoi ważną rolę odgrywają tzw. grądziki, czyli porosłe lasem lub murawami ciepłolubnymi, kredowe wywyższenia terenu. To na nich można spotkać niewielkie płaty lasów typu dąbrowy świetlistej, która prawdopodobnie jest zbiorowiskiem pierwotnym dla tego siedliska. Zdecydowana większość powierzchni ostoi poprzecinana jest rowami melioracyjnymi. Występują tu również liczne oczka wodne. Obszar uznawany jest za ważną ostoję ptaków o randze europejskiej. Stwierdzono tu przynajmniej 20 lęgowych gatunków ptaków wymienianych w załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz 16 gatunków ptaków migrujących wymienianych w tej dyrektywie, wśród których 10 gatunków jest zagrożonych i znalazło się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Torfowiska te stanowią jedną z najważniejszych polskich ostoi lęgowych wodniczki. Zasiedlane są bowiem przez 7-8 % krajowej populacji tego gatunku. Ponadto lęgi odbywa tu przynajmniej 1% krajowej populacji błotniaka łąkowego i stawowego, dubelta, podróżniczka, sowy błotnej, krwawodzioba, kszyka, kulika wielkiego i rycyka. Odnotowano tu również wiele rzadkich gatunków roślin, w tym 19 objętych w Polsce ochroną prawną.

Architektura i turystyka

W granicy Obszaru znajduje się wiele obiektów architektury zabytkowej jak m.in.: drewniany młyn wodno – gazowy w Pobołowicach Kolonii powstał w 1921 r., a w 1940 r. dobudowano do niego murowaną siłownię w rzadkiej dla Lubelszczyzny konstrukcji szachulcowej z ramami z modrzewiowych słupów, wypełnionymi cegłą. Młyn upaństwowiony w 1953 r. zaprzestał mielenia ćwierć wieku później i opuszczony zaczął ulegać dewastacji. W 1989 r. odkupiła go osoba prywatna urządzając w nim gospodarstwo agroturystyczne.

Wiatrak koźlak w Natalinie wybudowany w 1934 roku przez Jakuba Kwietniewskiego przy pomocy dwóch niewykwalifikowanych pracowników we wsi Suchawa (gmina Wyryki powiat włodawski). Czynny był w latach 1934 - 1962. W latach 70-tych został wykupiony przez Muzeum Chełmskie i przeniesiony do Natalina.

Zespół dworski, XIX-XX w. W XIX wieku właścicielem dóbr Wólka Leszczańska był Witold Poletyłło herbu Trzywdar, potomek Wojciecha Poletyłło. Jego dwór został wybudowany ok. 1874 r., spłonął i został rozebrany w latach osiemdziesiątych XX wieku. Do dzisiejszych czasów zachowały się pozostałości parku dworskiego i budynek administracyjny tzw. "Zajazd" wybudowany ok. 1795 r. Dwór spalił się w 1990 r.

Cerkiew unicką w Pławanicach ufundował w 1828 roku Klemens Grodzicki. Po wymuszonej przez władze carskie likwidacji unickiej diecezji chełmskiej w 1875 została zamieniona na cerkiew prawosławną. W 1877 świątynia została częściowo przebudowana w partii dachów, zaś w 1896 - odremontowana. Po I wojnie światowej była nadal użytkowana przez parafię prawosławną. Po II wojnie światowej i wysiedleniach prawosławnej ludności ukraińskiej z ziemi chełmskiej świątynia została przekazana Kościołowi rzymskokatolickiemu. W latach 1979-1981 była cerkiew została częściowo przebudowana, ok. 1986 drewniany przedsionek obiektu został rozebrany, a następnie wzniesiono przedsionek murowany, zmieniono również konstrukcję zakrystii. Świątynia pławanicka jest kościołem filialnym parafii św. Michała Archanioła w Kamieniu. Jest to świątynia dwudzielna (takie rozplanowanie było powszechne we wznoszonych w I poł. XIX w. unickich cerkwiach w regionie, budowanych z fundacji prywatnych), z kwadratową nawą krytą dachem dwuspadowym, na którym znajduje się sygnaturka z pojedynczą cebulastą kopułką. Pomieszczenie ołtarzowe orientowanej cerkwi zamknięte jest poligonalnie.

Dawny folwark w Kuliku, którego właścicielem był w 1724r. Józef Stugocki. Od połowy XVIII wieku majątek przeszedł w ręce Węglińskich. Po przeprowadzeniu w 1947 roku parcelacji gruntów należących do majątku, dwór przez pewien czas stał bezpański i był bezceremonialnie dewastowany. Wówczas to znikły zabytkowe kominki i rozebraniu uległy budynki gospodarcze. Dwór usytuowany jest przy wschodnim krańcu wsi, jego otoczenie stanowi dawny park krajobrazowy. Dwór w Kuliku jest obiektem jednorodnym z zachowaną bez zniekształceń pierwotna bryła. Obrazuje modę z drugiej połowy XIX wieku na wznoszenie rezydencji dworskich. Park otaczający dwór zajmuję powierzchnię 3 ha i znajduje się tu około 400 drzew z 20-stoma gatunkami. Najstarsze drzewa liczą sobie 200 – 300 lat. Na uwagę zasługuje okaz rzadkiej w naszym regionie magnolii. 

W parku dworskim w Chylinie są dwa pomniki przyrody - białodrzew (obwód 470 cm) i klon zwyczajny (obwód 230 cm). Park ten o pow. 3,5 ha znany jest także z alei dojazdowej do pałacu wysadzonej platanami, z których pojedyncze drzewa zasługują na miano pomnikowych (mają do 2,2 m. w obwodzie). Łącznie w tym parku rośnie ok 250 drzew. Zespół dworski pochodzi z XVIII – XIX w. Pałac z 1904 roku został wybudowany wg projektu Jana Heuricha Młodszego.

Żalin - w czasie powstania styczniowego 22 lutego 1863 r. doszło pod Żalinem do bitwy z wojskami rosyjskimi, w trakcie której kilkunastu powstańców zginęło, a dwóch dostało się do niewoli. 1920 roku w Żalinie powstała szkoła powszechna. Istniejący obecnie budynek szkoły wzniesiono w l. 1976-1983. W miejscowości znajduje się kaplica rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP należąca do parafii w Świerżach, zbudowana w 1982 r. Oprócz niej we wsi zachowały się dwie zabytkowe kapliczki: murowana z ok. poł. XIX w. i drewniana sprzed 1939 r. Na terenie miejscowości zachowały się ponadto pozostałości cmentarza ewangelickiego z pocz. XX w. i drewnianego wiatraka typu koźlarz z 1930 r.

Dorohusk – to to nadbużańska wieś położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Dorohusk. Funkcjonuje tutaj jedno z większych w kraju, i ciągle rozbudowywane, przejście graniczne drogowe oraz kolejowe z Ukrainą. W miejscowości jest kilka zabytkowych budowli, między innymi barokowy Pałac Suchodolskich. Pałac zbudowany został około połowy XVIII w. (ok. 1750 r.) przez dziedzica Dorohuska Michała Maurycego Suchodolskiego na skraju skarpy opadającej ku nadbużańskim łąkom z wyrównanymi skarpami i śladami trzech bastionów ziemnych z pozostałością fortyfikacji XVI-wiecznego dworu obronnego Orzechowskich, zwanego zamkiem. Od 1989 roku w Pałacu Suchodolskich swą siedzibę ma Gminna Biblioteka Publiczna, a od 1999 roku Gminny Ośrodek Kultury i Turystyki. Ponadto w pałacowym budynku od 2000 r. mieści się „Izba zbiorów regionalnych”, w której zgromadzonych jest ponad 300 eksponatów. Nieopodal pałacu znajdują się pozostałości XVIII-wiecznego parku z klasycystycznymi nagrobkami kamiennymi rodziny Suchodolskich oraz barokową rzeźbą św. Barbary z 1806 r.

Sawin – wieś, siedziba gminy, położona przy drodze krajowej łączącej Chełm i Włodawę. Najstarszym zachowanym i najbardziej ciekawym w Sawinie jest zespół sakralny, przegrodzony otynkowanym murem ceglanym z 1750 r. W jego centrum znajduje się późnobarokowy kościół, pod wezwaniem „Przemienienia Pańskiego”. Jest to budowla, murowana, jednonawowa, wzniesiona w latach 1731-40 z fundacji Barbary z Podowskich Dłużewskiej, kasztelanowej chełmskiej. 

Dzwonnica-brama jest budowlą murowaną, współczesną kościołowi, ma charakter przejezdny. Elementem muru jest szpitalik-przytułek z 1757 r. fundacji proboszcza Józefa Suchockiego. Jest on budynkiem parterowym, murowanym na rzucie prostokąta. Na środku znajduje się potężny zbiorczy komin na zewnątrz ogzymsowany, pokryty sklepioną kapą z czterema arkadowymi dymnikami. Narożnikowo ze szpitalem styka się XIX wieczna kostnica.

Kościół pw. św. Jana Nepomucena -  wybudowany w latach 1907-1912. Mieczysław Kobyliński, ówczesny właściciel dóbr dorohuskich ofiarował na ten cel 2 morgi ziemi na terenie po dawnej karczmie. W 1915 r. kościół został trafiony kilkoma pociskami armatnimi wojsk rosyjskich i uległ znacznemu zniszczeniu. W 1921 r. staraniem ks. Ludwika Szyszko przystąpiono do odbudowy kościoła.

Pozostałości parku dworskiego w Świerszczowie, założonego przez Rulikowskich w XVIII w., z trzema podwójnymi szpalerami lipowymi, wśród nich, jako pomniki przyrody: dwie lipy drobnolistne, grab pospolity oraz dwa jesiony wyniosłe.

Kircha i pozostałości po dawnym folwarku w Cycowie w latach 80. XIX wieku odkupione zostały przez Niemców. Do 1940 roku znajdował się tu zbór ewangelicki, jeden z trzech (obok Chełma i Kamienia) na Chełmszczyźnie, w których odprawiano stałe nabożeństwa.

Nieopodal granic obszaru, tuż przy rzece Bug, leży wieś Świerże ponad 7 wieków temu znana, jako Starynki. Wieś ta, posiadająca niegdyś prawa miejskie ma bardzo bogatą historię a nawet wiązana jest z wydarzeniami tuż po sławetnej bitwie pod Grunwaldem. Jeszcze na początku XX wieku znajdowała się na wschód od Świerż okazała rezydencja z pałacem i parkiem o charakterze krajobrazowym. Główny obiekt uzupełniały liczne zabudowania: dom ogrodnika, stolarnia, wozownia, budynki gospodarcze i zachowany w ruinie domek odźwiernego. Obecnie po pałacu i innych zabudowaniach nie ma śladu, są tylko oznaczone miejsca, gdzie stały. O dawnym parku przypominają aleje grabowe i lipowo - kasztanowcowe. Wschodnią granicę majątku wyznaczała rzeka Bug, do dzisiaj niezwykle urokliwa w tym miejscu.  

W sąsiedztwie położona jest przepiękna wieś o nazwie Hniszów. W miejscowości  usytuowana jest ścieżka przyrodniczo-historyczna „BOLKO“, której początek znajduje się na południowo-zachodnim krańcu wsi. Jednym z bardziej atrakcyjnych miejsc jest stary podworski park. Perełką parku jest najpotężniejszy na Lubelszczyźnie i największy w środkowo- wschodniej Polsce stojący o własnych siłach ponad 400 letni dąb „Bolko”.

Szlaki turystyczne

1. Żółty pieszy szlak turystyczny biegnący z Urszulina przez Sawin, Rudą-Hutę do Hniszowa. Szlak prowadzi głównie po terenach krajobrazu rolniczego oraz po leśnych ostępach Obszaru i Chełmskiego Parku Krajobrazowego,

2. Niebieski pieszy szlak turystyczny z Chełma przez Srebrzyszcze, Brzeźno, Pławanice Teosin do Dorohuska. Pokazuje walory okolic Chełma wraz z torfowiskami węglanowymi i krajobrazami rolniczymi,

3. Poleski szlak konny: to system tras przeznaczonych do konnej wędrówki rozciągnięty w rejonie Sawina, Hańska, Wierzbicy i Urszulina. Walory szlaku to krajobrazy agrarne i rozległe torfowiska oraz łąki wilgotne Polesia porozcinane ostańcami kredowymi i kompleksami leśnymi,

4. Szlak rowerowy Green Velo, który na niewielkim odcinku przecina Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu i Chełmski Park Krajobrazowy.

Punkty edukacyjne

Ośrodek Edukacyjno-Muzealny w Brzeźnie powstał w 1997 r. w wyniku realizacji projektu „Ochrona chełmskich torfowisk węglanowych” realizowanego przez ówczesny Zarząd Chełmskich Parków Krajobrazowych. Od czerwca 2015 r. Ośrodek działa jako odrębna jednostka Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie i jest czynny cały rok, od poniedziałku do piątku, od 7:30 do 15:30. Jest to miejsce węzłowe okolicznej sieci turystycznej. Na teren rezerwatu „Brzeźno” prowadzi ścieżka dydaktyczna „Motylowe łąki” przez Ośrodek przebiega niebieski szlak pieszy PTTK „Szlak Bagien i Moczarów”. 

Z trasami tymi związana jest infrastruktura turystyczna: wieża widokowa, taras widokowy na torfowisku, liczne tablice informacyjne, edukacyjne oraz drewniane ławki. Na terenie samego Ośrodka znajduje się stawik, miejsce na ognisko pod zadaszoną wiatą z ławami do siedzenia i stołami, regionalna studnia, 2 ule dla pszczolinek oraz rabata roślin miododajnych z licznymi domkami dla owadów. W samym budynku Ośrodka znajduje się stała ekspozycja prac plastycznych dzieci oraz wystawa eksponatów muzealnych m.in. puchacza, orlika krzykliwego, bielika, bociana czarnego, bąka, wydry i bobra. W ofercie edukacyjnej Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego znajdują się prelekcje i konkursy przyrodnicze przeprowadzane na terenie szkół, warsztaty i zajęcia terenowe w Ośrodku i na ścieżkach przyrodniczych oraz wycieczki po lubelskich parkach krajobrazowych. Wszystkie działania edukacyjne prowadzone są nieodpłatnie.

Motylowe łąki - Ścieżka zlokalizowana jest na północny zachód od miejscowości Brzeźno, w bliskim sąsiedztwie rezerwatu przyrody „Brzeźno”, leżącego w granicach Chełmskiego Parku Krajobrazowego i obszaru Natura 2000 Chełmskie Torfowiska Węglanowe PLB 060002. Przeznaczona jest dla turystyki pieszej. Ścieżka rozpoczyna się przy Ośrodku Edukacyjno – Muzealnym w Brzeźnie, który stanowi jedną z baz edukacyjnych Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Na trasie ścieżki ustawiono 11 tablic informacyjnych: w tym 1 z przebiegiem trasy i 10 przystankowych. Ścieżka umożliwia poznanie środowiska przyrodniczego łąk i torfowisk wraz ze specyficzną dla nich florą i fauną. Opisuje również zagrożenia chełmskich torfowisk węglanowych oraz działania realizowane w ramach ich czynnej ochrony. Trasa ścieżki stwarza dogodne warunki obserwacji awifauny z miejsc do tego celu przeznaczonych np. z platformy widokowej, z której doskonale widać panoramę torfowiska. 

Nazwa ścieżki nawiązuje do projektu czynnej ochrony przyrody pn.: „Ochrona i poprawa jakości siedlisk rzadkich motyli podmokłych łąk”, który swym zasięgiem obejmuje również teren chełmskich torfowiskach węglanowych".