W Królestwie Cieszynianki

Ścieżka położna jest w mezoregionie Wyniosłości Giełczewskiej. Spacer ścieżką edukacyjną umożliwia poznanie różnorodnych zbiorowisk roślinnych, cennych gatunków roślin i zwierząt, krajobrazów, a także różnorodnych form geomorfologicznych i obiektów hydrograficznych występujących na tym obszarze.

Miejsce docelowe (start/zakończenie): Droga Krzczonów - Stryjno Pierwsze. Ok. 3 km od centrum Krzczonowa. Na miejscu znajdują się dwie zatoki (po obu stronach drogi), w których można bezpiecznie zaparkować samochód. U wrót Królestwa Cieszynianki znajdują się dwie tablice informacyjne stojące tuż obok szlabanu. Warto się z nimi zapoznać przed marszem.

Przejście piesze (trasa ok. 2-3 km, droga gruntowa) - pętla prowadząca przez rezerwat przyrody „Las Królewski”.

Opis ścieżki: Na początku ścieżki wita nas łęg jesionowo-olchowy. Prócz olch i jesionów rosną tu osiki i sosny. W podszycie występuje leszczyna, kruszyna pospolita i bez czarny. W runie wiosennego łęgu bez trudu odnajdziemy śledzienice skrętolistne oraz ziarnopłony wiosenne. Po prawej stronie ścieżki znajduje się niewielki zbiornik wodny sztucznego pochodzenia, który zasila strumyk wypływający ze Śmierdzącego Źródełka. Zbiornik jest lokalną ostoją płazów, zwłaszcza żab i ropuch. Poza tym zbiornik ten jest także wodopojem dla zwierzyny leśnej. Na jego brzegach znajdziemy ślady saren, dzików i innych ssaków. Korzystają z niego także ptaki.

Kierując się znakami idziemy wzdłuż płytkiego wąwozu, którego dnem płynie ciek wodny. Las otaczający nas zmienia się. Jesteśmy w grądzie. Gatunkami, które go budują są: grab i lipa. Prócz tego nie brak w drzewostanie sosen, osik, brzóz i innych gatunków. Wiosną nad strumieniem spotkamy osobliwą roślinę bezzieleniową – łuskiewnik różowy. Jest to pasożyt korzeniowy o różowawym kolorze i o charakterystycznym kształcie. Runo grądu najbardziej malownicze jest wówczas, kiedy nie ma jeszcze liści na drzewach i słońce ma nieograniczony dostęp do dna lasu. Dominują wówczas następujące gatunki: przylaszczka, zawilec gajowy, przytulia wonna zwana dawniej marzanką. Grąd to także miejsce życia wielu gatunków ptaków. Jest ich bardzo wiele (warto zabrać lornetkę), od małych wróblaków, jak: zięby, pierwiosnki, świstunki, strzyżyki, rudziki, sikory, kowaliki, pełzacze poprzez nieco większe: kosy, śpiewaki, sójki, dzięcioły duże, średnie po całkiem spore jak: myszołowy, dzięcioły czarne, kruki i wiele innych. Wszystkie je mamy szanse usłyszeć a nawet zobaczyć.

Na końcu wąwozu, znajduje się nisza źródliskowa, z którego sączy się niewielki strumyk. Miejsce to zwane jest Śmierdzącym Źródełkiem. Teren Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego stanowi najważniejszy obszar źródliskowy województwa lubelskiego. Występuje tu 45 źródeł, w tym kilkanaście grupowych skupiających od kilku do kilkunastu wypływów.

W niewielkiej odległości od źródła, na południowym stoku wąwozu znajduje się druga osobliwość przyrodnicza. Rośnie tu płat rośliny, która jest najcenniejszym gatunkiem na ścieżce, jest też rośliną herbową Krzczonowskiego Parku Krajobrazowego. To cieszynianka wiosenna.

Cieszynianka wiosenna Hacquetia epipactis jest rośliną z rodziny selerowatych. To bylina, która dorasta do 20 cm. Ma ona kwiaty zebrane w główkę o barwie jasnożółtej. Główka ta jest otoczona 5-6-cioma zielonymi „płatkami”, które nadają jej wygląd klasycznego kwiatu. W rzeczywistości zaś owe „płatki” są specyficznymi liśćmi. Nazywane są podsadkami i to z ich kątów wyrastają kwiatostany. U cieszynianki pojawiają się one w kwietniu (niekiedy nawet już w marcu) i pozostają zwykle do końca maja. Cieszynianka wiosenna jest rośliną bardzo rzadką. W Polsce cieszyniankę możemy spotkać wyłącznie na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej.

Warto zboczyć nieco ze ścieżki i odejść ok. 150 metrów na południowy zachód od Śmierdzącego Źródełka gdzie znajduje się – lipa drobnolistna o fantazyjnych kształtach (kieruj się strzałkami).

Wracamy do ścieżki i idziemy na północny wschód, do miejsca jej rozgałęzienia. Skręcając na północ idziemy zboczem doliny Radomirki. Mijamy kilka wąwozów oraz nory borsucze. Idąc dalej ścieżką dochodzimy do terenu otwartego. Jest to płat murawy z roślinnością kserotermiczną. Dzięki działaniom ochrony czynnej prowadzonej przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Śrdoowiska w Lublinie możemy cieszyć się dziś widokiem fragmentu murawy, na którym spotkamy takie „stepowe” gatunki jak: oman wąskolistny, ostrożeń panoński, okrzyn szerokolistny, przetacznik kłosowy, turzyca niska, posłonek kutnerowany, pajęcznica gałęzista, dzwonek syberyjski, a także pierwiosnka wiosenna, miodownik melisowaty i wiele innych. Stromym zboczem schodzimy (należy zachować szczególną ostrożność zwłaszcza po opadach deszczu) ponownie do drogi Krzczonów - Stryjno Pierwsze, którą, po przejściu ok. 600 metrów możemy dojść do początku ścieżki.

Infrastruktura turystyczna: miejsce ogniskowe – brak, wiata turystyczna –brak, śmietniki – brak, stojaki rowerowe – brak

Pamiętaj o odpowiednim obuwiu terenowym.