MONITORING WAWRZYNKA WILCZEŁYKO

Jak co roku pracownicy Zespołu Lubelskich Parków krajobrazowych Ośrodka Zamiejscowego w Zamościu monitorowali stanowisko wawrzynka wilczełyko w miejscowości Jacnia na terenie Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego. W zeszłym 2018 roku kwitło w tym miejscu 100 roślin, w tym roku stwierdzono ich 68.

Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum to gatunek charakterystyczny dla mezo- i eutroficznych lasów liściastych Fagetalia sylvaticae. Do ochrony ustawowej został włączony w 1946 r. i do 2014 r. podlegał ochronie ścisłej. Dzięki skutecznym działaniom obecnie podlega ochronie częściowej (Dz. U. z 2014 r. nr 0, poz.1409). Zagrożeniem dla tego krzewu oprócz łamani i wykopywania z naturalnych stanowisk są monokultury sosny, która zastępuje lasy liściaste.

Najlepiej rozwija się na glebach żyznych, zasobnych w humus. Na stanowiskach półcienistych. Źle znosi przesadzanie. Jest krzewem dorastającym do 2 m wysokości. Kwitnie na przedwiośniu. Dzięki temu bardzo łatwo zauważyć w ubogim kolorystycznie lesie jego drobne różowe, wonne i miododajne kwiaty. Po zapyleniu powstają owoce, czerwone pestkowce. Wawrzynek wilczełyko jest więc cenną rośliną. Na przedwiośniu przy braku dostępności pokarmu nektar kwiatów jest dawką energii dla owadów obudzonych z zimowej diapauzy. W lecie jego soczyste, czerwone owoce przyciągają ptaki, które zjadają owocnię, pestka nie jest trawiona. W taki sposób roślina się rozsiewa. Dla ssaków ( w tym ludzi) jest trujący.

Cała roślina jest silnie trująca, a zarazem lecznicza. Zatrucie może prowadzić do zgonu na skutek ustania krążenia. W dawnej medycynie jako surowca leczniczego używano kory wawrzynka. Robiono z niej maści, nalewki, odwary i wyciągi. Leczyć miał choroby weneryczne, łuszczycę , reumatyzm i wrzody.

Jego trujące właściwości znalazły odzwierciedlenie w nazwie wilcze, a także w nazwach ludowych: diabelski krzak, wężowe drzewo, krzak nędzy. Również nazwa gatunkowa mezereum, pochodząca z języka arabskiego, oznacza martwy. Inną genezę ma pierwszy człon nazwy Daphne. Takie imię miała piękna córka Penejosa, w której zakochał się bez wzajemności Apollo. Przed natrętnym adoratorem miał uratować ją ojciec zamieniając ją w krzew wawrzynu. Z jego liści Apollo uplótł wieniec, którym dekorowano czoła zwycięzców.

Krzew wawrzynka jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny. Właśnie teraz jest w pełnej fazie kwitnienia.

Tekst: Małgorzata Grabek

Zdjęcia: Małgorzata Ciuryło, Krzysztof Kowalczuk